کافه کشاورز: ﺧﺮﻣﺎ از مهم ترین محصولات صادراتی ایران اﺳـﺖ هسته خرما ﺣـﺪود ده درﺻـﺪ وزن کل خرما را تشکیل ﻣﯽدﻫﺪ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﭘـﺲ از آسیاب شدن برای تغذیه دام به کار رفته یا در بسیاری از کارگاه های فرآوری خرما در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺗﺒﺪﯾﻠﯽ و ﺷﯿﺮﯾﻨﯽ سازی ﺑـﻪ ﮐـﺎر رود.
هسته خرما ﺑــﻪ علت داشتن مواد قندی قابل توجه آن ﻣﯽﺗﻮاﻧـﺪ بعد از آسیاب شدن با سایر علوفه دام ها مانند ذرت، جو، یونجه و غیره مخلوط و برای تغذیه دام ها استفاده شود. هسته خرما می تواند به عنوان ماده ای انرژی زا و منبعی از عناصر معدنی مثل ﭘﺘﺎﺳــﯿﻢ، کلسیم و ﻓﺴــﻔﺮ در جیره غذایی دام و ﻃﯿﻮر وارد ﺷـﻮد؛ استفاده از این ماده غذایی به عنوان ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑـﺎﻏﯽ می تواند از نظر هزینه ﻣﻘـﺮون به صرفه باشد. از هسته خرما می توان برای تهیه روغن صنعتی، نان، ماده اولیه شامپو و پاک کننده نیز استفاده کرد.
هدف از این پژوهش، بررسی اثر سرعت دورانی، میزان تغذیه و دما ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﭘﻮدرﺷﺪﮔﯽ ﻫﺴته خرما در آسیاب مدل اﺳـﺖ. دﺳـﺘﮕﺎه از قسمت های شاسی، ﻣﻮﺗـﻮر، واحد ﺗﻐﺬﯾـﻪ، واحد آﺳﯿﺎب ﺑﺎ دو ﻧﻮع ﺗﯿﻐﮥ ﻣﻮرب و ﻋﻤـﻮدی و واحد الک ﺗﺸـﮑﯿﻞ می شود. از این رو در این ﭘﮋوﻫﺶ، ﺗـﺄﺛﯿﺮ سرعت دورانی ﺗﯿﻐـﻪ، نوع تیغه، میزان تغذیه و دمای هسته ها روی ویژگی های فیزیکی (میزان هسته های ترک خورده، نیمه خرد شده، خرد شده کامل و پودر شده) و ویژگی های شیمیایی (میزان پروتئین، روغن، خاکستر و فیبر) هسته خرما بررسی شد.
نتایج آزمایش ها نشان داد که تاثیر دما، سرعت دورانی تیغه ها و نوع تیغه و اثر متقابل آنها بر همه ویژگی های فیزیکی مورد بررسی در سطح یک درصد معنی دار است. با افزایش سرعت دورانی تیغه ها و افزایش دما، میزان هسته های ترک خورده و نیمه خرد شده، کاهش یافته و به تبع آن، میزان هسته های خرد شده کامل و پودر شده بیشتر شده است.
همچنین با افزایش میزان تغذیه، میزان هسته های خرد شده کامل و پودر شده کاهش یافته است. بیشترین میزان پودر شدگی در سرعت دورانی ۲۸۰۰ دور بر دقیقه، میزان تغذیه ۷۰۰ گرم، دمای ۱۵۰ درجه سلسیوس و یا تیغه مورب به دست آمده است.
نتایج بررسی ها نشان می دهد هیچ یک از منابع تغییرات (سرعت دورانی تیغه ها، دما، نوع تیغه، میزان تغذیه) بر میزان روغن، خاکستر و فیبر پودر هسته های خرما معنی دار نیست و فقط تاثیر دما بر میزان پروتئین پودر هسته های خرما در سطح یک درصد معنی دار است به گونه ای که با افزایش دما، میزان پروتئین هسته های خرما کاهش می یابد.
منبع:
کرم پور بهبهانی، مجتبی و سایرین(۱۳۹۸)؛ بررسی عوامل موثر برمیزان پودرشدگی هسته خرما در آسیاب مدل. مجله تحقیقات مهندسی صنایع غذایی، جلد ۱۸، شماره ۶۷٫
