ماده ﮐﯿﺘﻮزان ﻃﯽ ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﯿﺮ ﺗﻮﺟﻪ زﯾﺎدی را ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻠﺐ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ و ﮐﺎرﺑﺮد آن در ﭘﺰﺷﮑﯽ، ﮐﺸﺎورزی، ﺻﻨﺎﯾﻊ ﻏﺬاﯾﯽ و ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﯿﺪه اﺳﺖ. ﮐﯿﺘﻮزان ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻏﯿﺮﺳﻤﯽ، زﯾﺴﺖ ﺳﺎزﮔﺎر، زﯾﺴﺖ ﻓﻌﺎل و زﯾﺴﺖ ﺗﺨﺮﯾﺐﭘﺬﯾﺮ، ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻌﺪدی، ﺧﻮاص ﺿﺪ ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ و ﺿﺪﻗﺎرﭼﯽ آن را ﮔﺰارش ﻧﻤﻮده‌اﻧﺪ.
کیتوزان ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وزن ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ ﺑﺎﻻ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻧﺤﻼل در ﻣﺤﻠﻮلﻫﺎی اﺳﯿﺪی، ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﺸﮑﯿﻞ ژل و ﻓﯿﻠﻢ را داراست.
ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮐﯿﺘﻮزان ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ ﻓﯿﻠﻢﻫﺎی ﻓﻌﺎل ﺑﺎ ﭘﺎﯾﻪ ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎی زﯾﺴﺘﯽ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﯿﺘﻮزان ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺿﺪﺑﺎﮐﺘﺮﯾﺎﯾﯽ و ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﮐﻼﺗﻪ ﮐﺮدن ﻣﻮاد ﻣﻌﺪﻧﯽ دو ﻇﺮﻓﯿﺘﯽ آن ﻣﺰاﯾﺎی ﺑﯿﺸﺘﺮی دارد.
ماده کیتوزان ﺑﻪدﻟﯿﻞ ﺧﻮاص ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻓﯿﻠﻢ و ﺧﻮاص ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد اﻓﺰاﯾﺶ وﯾﺴﮑﻮزﯾﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ آﺑﮕﯿﺮی، ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﺳﺘﻔﺎده در ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻮﺷﺶ و ﻓﯿﻠﻢ ﺧﻮراﮐﯽ را داراست.
ﺑﺮای ﻓﯿﻠﻢﻫﺎی ﮐﯿﺘﻮزان ﺑﺮﺧﯽ ﺧﻮاص ﮐﺎرﺑﺮی ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻮاص آﻧﺘﯽاﮐﺴﯿﺪاﻧﯽ، ﺿﺪﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ و ﻧﻔﻮذﻧﺎﭘﺬﯾﺮی در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﺒﻮر اﮐﺴﯿﮋن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی ﻓﻌﺎل
همان طور که می‌دانیم ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی ﻓﻌﺎل ﻧﯿﺰ ﯾﮑﯽ از اﻧﻮاع ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی اﺳﺖ و ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﯿﻦ ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪی ﺑﺎ اﺟﺰای آن و ﻏﺬا ﯾﺎ اﺗﻤﺴﻔﺮ داﺧﻞ ﻏﺬا ﺑﻮده و ﺳﺒﺐ ﺣﻔﻆ ﮐﯿﻔﯿﺖ و ﺗﺎزﮔﯽ ﻓﺮآورده ﻣﯽﺷﻮد.
ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی ﻓﻌﺎل ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻬﺎر اﮐﺴﯿﮋن و اﺗﯿﻠﻦ، ورود و ﺧﺮوج دی اﮐﺴﯿﺪﮐﺮﺑﻦ، ﺗﻨﻈﯿﻢ رﻃﻮﺑﺖ، اﻧﺘﺸﺎر آﻧﺘﯽ اﮐﺴﯿﺪانﻫﺎ، اﻧﺘﺸﺎر ﯾﺎ ﺟﺬب ﻣﻮﻟﮑﻮلﻫﺎی ﻋﻄﺮ و ﻃﻌﻢ و ﯾﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از رﺷﺪ ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮد.
ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪیﻫﺎی ﻓﻌﺎل آﻧﺘﯽ اﮐﺴﯿﺪاﻧﯽ دﺳﺘﻪ ﻣﻬﻤﯽ از ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪیﻫﺎ هستند ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ روش ﻧﻮﯾﺪ ﺑﺨﺶ ﺟﻬﺖ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﺪت ﻣﺎﻧﺪﮔﺎری ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﻄﺮح ﻣﯽشوند.
ﻋﺼﺎره اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه از ﮔﯿﺎﻫﺎن و ادوﯾﻪﺟﺎت ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻏﻨﯽ از ﺗﺮﮐﯿﺒﺎت ﻓﻌﺎل ﺑﯿﻮﻟﻮژﯾﮑﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﯿﺪﻫﺎ و ﻓﻨﻮﻟﯿﮏ اﺳﯿﺪﻫﺎ هستند.
ﻓﯿﻠﻢﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺑﯿﻮﭘﻠﯿﻤﺮﻫﺎی ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه‌اﻧﺪ دوﺳﺘﺪار ﻣﺤﯿﻂزﯾﺴﺖ ﺑﻮده و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل، ﻫﻤﻪ ﻣﺰاﯾﺎی ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر از ﺑﯿﻮﭘﻠﯿﻤﺮﻫﺎ و ﻣﻮاد ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی را دارا هستند. ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ، زﻣﺎﻧﯽﮐﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺿﺪ ﻣﯿﮑﺮوﺑﯽ و ﺿﺪاﮐﺴﯿﺪاﺳﯿﻮﻧﯽ ﺑﻪ ﻓﯿﻠﻢﻫﺎی ﺧﻮراﮐﯽ اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ آﻫﺴﺘﮕﯽ رﻫﺎ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ، در ﻧﺘﯿﺠﻪ در ﯾﮏ ﻣﺪت زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﯽ و در ﯾﮏ ﻏﻠﻈﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﺮ روی ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽﻣﺎﻧﻨﺪ.
استفاده گسترده و کنترل نشده از بسته‌بندی‌های مواد غذایی مشتق شده از پلاستیک‌های مبتنی بر نفت، یک مشکل زیست‌محیطی جدی ایجاد کرده است.
از این رو، صنعت بسته‌بندی مواد غذایی نیاز به توسعه بسته‌بندی از پلیمرهای زیست تخریب پذیر دارد. در میان بسیاری از مواد خام مورد مطالعه در ادبیات، کیتوزان یکی از فراوان‌ترین پلی‌ساکاریدها در طبیعت است.
کیتوزان به دلیل خواص غیرسمی، ضدمیکروبی و ضد قارچی آن مورد توجه قرار گرفته است. به همین دلیل، کیتوزان یک ماده عالی برای ساخت فیلم برای استفاده در مواد غذایی در نظر گرفته می‌شود.
بسته‌بندی فعال، وضعیت غذای بسته‌بندی شده را حفظ یا بهبود می‌بخشد یا عمر ماندگاری آن را افزایش می‌دهد در حالی که بسته‌بندی هوشمند، وضعیت غذای بسته‌بندی شده یا محیط اطراف غذا را کنترل می‌کند. اثر افزودن ترکیبات فعال بر خواص مکانیکی، مانع و عملکردی فیلم‌های مبتنی بر کیتوزان ارزیابی شده است. فعالیت ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی و همچنین کاربرد بالقوه این فیلم‌های کامپوزیتی فعال و هوشمند نیز مورد بازنگری قرار گرفته است.
ادبیات نشان می‌دهد که حضور ترکیبات فنلی باعث بهبود خواص مکانیکی و مانعی فیلم‌های کیتوزان می‌شود. ظرفیت ضدمیکروبی و آنتی‌اکسیدانی فیلم‌ها با افزودن اسانس‌ها، ترکیبات فنلی و سایر عصاره‌های میوه به طور قابل توجهی بهبود یافته است. فیلم‌های مبتنی بر کیتوزان با نشانگر pH هوشمند به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.
تحقیقات بیشتری در مورد کیتوزان و ترکیبات آن با سایر مواد مورد نیاز است تا بررسی شود که کدام نوع موادغذایی می‌تواند با بسته‌بندی کیتوزان در تماس باشد.
بسته‌بندی فعال مواد و اقلامی است که برای حفظ یا بهبود شرایط غذای بسته‌بندی شده یا افزایش ماندگاری آن در نظر گرفته شده است.
کیتوزان را می‌توان به عنوان یک پلیمر زیستی مورد توجه و مناسب برای توسعه بسته‌بندی‌های زیست تخریب‌پذیر فعال یا هوشمند مواد غذایی در نظر گرفت.
