پژوهشگران دانشگاه فردوسی مشهد با انجام یک مطالعه آزمایشگاهی خاصیت ضد باکتریایی سه عصاره گیاهی آویشن شیرازی، مریم گلی بنفش و اناریجه را در مهار باکتری‌های عامل پوسیدگی گیاهی بررسی کردند.
بر طبق گزارش، یکی از عوامل اصلی ایجاد بیماری‌های گیاهی، باکتری‌ها هستند و باعث آسیب به بسیاری از محصولات کشاورزی می‌شوند.
این عوامل بیماری‌زای گیاهی می‌توانند با ایجاد تلفات در سبزیجات، عمر نگهداری آن‌ها را کاهش داده و به شکل معنی‌داری باعث زیان اقتصادی برای کشاورزان و تولیدکنندگان محصولات گیاهی شود.
در سال‌های اخیر؛ استفاده بی‌رویه از باکتری‌کُش‌های شیمیایی و آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل بیماری‌های گیاهی باعث ایجاد مقاومت در باکتری‌های بیماری‌زا شده است. به همین دلیل یافتن ترکیباتی با منشاء طبیعی، به عنوان رویکردی اثربخش و بی‌خطر، برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و بهبود ماندگاری مواد غذایی مورد توجه قرار گرفته است.
عصارههای گیاهی به دلیل دارا بودن ترکیبات ضد میکروبی، پتانسیل بالایی برای استفاده به عنوان نگهدارنده طبیعی دارند و می‌توانند برای کنترل پوسیدگی و افزایش عمر انبارداری محصولات گیاهی استفاده شوند.
گیاهانی مانند اناریجه، آویشن شیرازی و مریم گلی، به دلیل داشتن برخی از این ترکیبات خاص، ممکن است بتوانند از این آسیب‌ها به محصولات گیاهی جلوگیری کنند.
بر همین اساس پژوهشگران دانشگاه فردوسی مشهد، با انجام یک مطالعه و استفاده همزمان از این عصاره‌ها، خاصیت ضد باکتریایی آن‌ها را در مهار دو باکتری ایجاد کننده پوسیدگی گیاهی (Pectobacterium carotovorum و Pseudomonas aeruginosa) بررسی کردند.
این مطالعه به صورت آزمایشگاهی انجام شد و پس از جمع‌آوری سه گیاه آویشن شیرازی، مریم گلی بنفش و اناریجه، در آزمایشگاه از آن‌ها عصاره‌گیری انجام شد. پژوهشگران برای بررسی اثرات ضد باکتریایی این گیاهان، باکتری‌ها را در آزمایشگاه کشت دادند و با اضافه کردن عصارههای گیاهی در محیط کشت باکتری‌ها، اثر ضد باکتری این گیاهان مورد بررسی قرار گرفت.
بررسی‌های این مطالعه نشان داد که در مجموع عصاره آویشن شیرازی، خاصیت ضد باکتریایی قوی‌تری نسبت به عصاره مریم گلی بنفش و اناریجه دارد و باکتری «پکتوباکتریوم» نسبت به باکتری «سودوموناس» حساسیت بیشتری به عصاره آویشن شیرازی داشت.
همچنین مشخص شد که استفاده همزمان از عصاره مریم گلی بنفش و اناریجه نتایج بهتری نسبت به سایر عصارههای ترکیبی دارد.
پژوهشگران این تحقیق می‌گویند: «با در نظر گرفتن این واقعیت که استفاده از ترکیبات آنتی بیوتیکی شیمیایی، اثرات مضری برای سلامت غذا داشته و باعث بروز مشکلاتی مانند ظهور سویه‌های باکتریایی مقاوم به آنتی بیوتیک می‌شود؛ به همین دلیل کاربرد عصاره گیاهان دارویی، می‌تواند رویکرد مناسب، مقرون به صرفه و بی‌خطری برای کنترل فعالیت‌های میکروبی در حوزه صنایع غذایی باشد.»
در انجام این تحقیق «لیلا بندیان» و «محمد مقدم»؛ پژوهشگران گروه علوم باغبانی، به همراه «معصومه بحرینی»؛ استادیار گروه زیست شناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشارکت داشتند.
یافته‌های این مطالعه، به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی اثر ضد باکتریایی و خاصیت سینرژیستی عصاره اتانولی آویشن شیرازی، مریم گلی بنفش و اناریجه بر باکتری‌های عامل پوسیدگی سبزیجات» در مجله میکروب‌شناسی مواد غذایی منتشر شده است.
