پارک های ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری از ﺟﻤﻠﻪ اﺑﺰارﻫﺎی ﻣﻬﻢ و اﺳﺎﺳﯽ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺶﺑﻨﯿﺎن اﺳﺖ و ﻫﺪف اﺻﻠﯽ آن، ﮐﻤﮏ ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﺷﺮﮐﺖﻫﺎ و ﻣﺆﺳﺴﺎت ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺮاد ﻧﻮآور ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻦ اﺳﺖ، ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ رﯾﺴﮏ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻪ و در ﺑﺎزار آزاد ﻣﻠﯽ و ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ رﻗﺎﺑﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﮐﺸﺎورزی ﯾﮑﯽ از ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻣﻬﻢ اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸﻮر اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻨﺎوری ﺑﺮای ﻏﻠﺒﻪ ﺑﺮ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﮐﻢ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎ و واﺣﺪﻫﺎی داﻧﺶﺑﻨﯿﺎن ﮐﺸﺎورزی ﺿﺮوری اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ ﺑﻪ رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﯾﻦ واﺣﺪﻫﺎ ﮐﻤﮏ ﺷﻮد. ﭘﺎرک ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﺗﺨﺼﺼﯽ ﮐﺸﺎورزی ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد زﻣﯿﻨﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر را ﻓﺮاﻫﻢ آورد
در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ همه‌ی ﭘﺎرکﻫﺎی ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﮐﺸﻮر ﺑﻪﺻﻮرت دوﻟﺘﯽ اداره ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ. ﺗﻼش دوﻟﺖ ﺑﺮای ﮐﺎﻫﺶ واﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎرات دوﻟﺘﯽ ﺑﻪ ﭘﺎرکﻫﺎی ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری دوﻟﺘﯽ ﮔﻮﺷﺰد ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﮔﺮﭼﻪ راه‌اﻧﺪازی و ﺣﻤﺎﯾﺖ اوﻟﯿﻪ ﻣﺮاﮐﺰ رﺷﺪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دوﻟﺖ ﺑﻮده، اﻣﺎ ﺑﺮای ﺑﻘﺎ و رﺷﺪ ﺧﻮد ﮐﻪ ﭘﯿﺶﻧﯿﺎز رﺷﺪ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎی ﺧﺼﻮﺻﯽ اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮای ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﺪون اﺗﮑﺎ ﺑﻪ دوﻟﺖ ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻨﺪ.
اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﯽرﺳﺪ ﺗﻨﺎﺳﺒﯽ ﺑﯿﻦ اﻋﺘﺒﺎرات ﺑﻮدﺟﻪای و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﭘﺎرکﻫﺎ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ. از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ، ﺣﻤﺎﯾﺖ از ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﺮاﮐﺰ رﺷﺪ و ﭘﺎرکﻫﺎی ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ در ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎی ﮐﺸﻮر ﺑﻪوﯾﮋه ﻧﻘﺸﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﻋﻠﻤﯽ ﮐﺸﻮر ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﯿﺰ ﯾﮑﯽ از راﻫﺒﺮدﻫﺎی اﺳﺎﺳﯽ اﺣﺪاث پارک علم و فناوری ﮐﺸﺎورزی، ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی ﺣﺪاﮐﺜﺮی از ﺗﻮان، ﻇﺮﻓﯿﺖ و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﻫﺎی ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ اﺳﺖ.
ﺑﺮرﺳﯽ وﺿﻌﯿﺖ پارک های علم و فناوری ﮐﺸﻮر ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ اﯾﻦ ﭘﺎرکﻫﺎ ﺟﺬب اﻋﺘﺒﺎرات دوﻟﺘﯽ اﺳﺖ. اﯾﻦ اﻣﺮ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ وﺿﻌﯿﺖ اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸﻮر ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺗﺰرﯾﻖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺎﻟﯽ و اﻋﺘﺒﺎری ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎرکﻫﺎی ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری را ﻧﺪارد.
از ﻃﺮﻓﯽ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ دوﻟﺘﯽ ﭘﺎرکﻫﺎی ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از ﻣﺮﺟﻊﺗﺮﯾﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻨﺎوری و اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺶﺑﻨﯿﺎن ﮐﺸﻮر ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ آنﭼﻨﺎن ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺆﺛﺮ ﻋﻤﻞ ﮐﻨﺪ.
ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎ و ﺑوروﮐﺮاﺳﯽﻫﺎ ﻋﻈﯿﻢ ﻧﻬﻔﺘﻪ در ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ دوﻟﺘﯽ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ ﮐﻪ ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺧﯿﺮهﮐﻨﻨﺪهای در ﺣﺎل اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺖ اﺟﺎزه ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﺆﺛﺮ اﯾﻦ ﭘﺎرکﻫﺎ را ﻧﻤﯽدﻫﺪ. اﯾﻦ در ﺷﺮاﯾﻄﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻧﯿﺮوی اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺧﻮد از ﯾﮏ ﻃﺮف و ﺑﺎ ﺗﺰرﯾﻖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ در ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺤﺮان اﻗﺘﺼﺎدی از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﻃﻼﯾﻪدار ﺣﺮﮐﺖ ﻓﻨﺎوراﻧﻪ ﭘﺎرک ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﮐﺸﺎورزی شود.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺷﺪن و اﺑﻼغ آﯾﯿﻦﻧﺎﻣﻪ ﭘﺎرکﻫﺎی ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﺧﺼﻮﺻﯽ و ﯾﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ اﺣﺴﺎس ﻣﯽﺷﻮد. اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﻣﺮﮐﺰ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ(ره )ﺑﻪواﺳﻄﻪ ﻇﺮﻓﯿﺖﻫﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻏﻨﯽ ﺧﻮد و ﺑـﺎ عنایت ﺑـﻪ آﻣﺎده ﺑﻮدن ﺑﺴﯿﺎری از زﯾﺮﺳﺎﺧﺖﻫﺎی ﻻزم ﺑﺮای ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﭘﺎرک ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﺧﻮﺑﯽ ﻧﻘـﺶ ﯾـﮏ ﭘـﺎرک علم و ﻓﻨـﺎوری ﺗﺨﺼﺼﯽ را اﯾﻔﺎ ﮐﻨﺪ.
اﺣﺪاث ﭘﺎرک ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﮐﺸـﺎورزی در ﺷـﺮاﯾﻄﯽ ﮐـﻪ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺑﺎﻻدستی (ﺗـﺎت) ﻧﯿـﺰ ﻧﯿـﺎز ﻣﺒﺮﻣـﯽ ﺑـﻪ ﺗﺠﺎریﺳﺎزی ﯾﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﭘﮋوﻫﺸﯽ ﺧﻮد دارد ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ زﻣﯿﻨﻪﺳﺎز رﺷﺪ و ﮔﺴﺘﺮش ﺗﺠﺎریﺳﺎزی ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت رﺳﻮب ﺷﺪه در اﯾﻦ ﺳـﺎزﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ.
ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮان پارک ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﮐﻪ اﺣﺪاث ﭘﺎرکﻫﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس آﻣﺎﯾﺶ و ﻇﺮﻓﯿـﺖ ﺑـﻮﻣﯽ ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﭘﯿـﺪا ﮐﻨﻨـﺪ .اﯾـﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﻧﻘﺎط ﻗﻮت ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺮﮐﺰ آﻣﻮزش ﻋﺎﻟﯽ اﻣﺎم ﺧﻤﯿﻨﯽ(ره) ﻣﯽﺗـﻮان ﻧﻘـﺶ ﺗﻬﺪﯾـﺪات ﺑﯿﺮوﻧـﯽ در رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎرک را ﮐﻤﺮﻧﮓ ﻧﻤﻮد و زﻣﯿﻨﻪ اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﭘﺎرک ﺗﺨﺼﺼﯽ ﮐﺎرا و اﺛﺮﺑﺨﺶ را اﯾﺠـﺎد ﻧﻤـﻮد.
ﻻزم ﺑـﻪ ذﮐـﺮ اﺳـﺖ ﮐـﻪ پارک های علم و فناوری را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﻪﻋﻨﻮان ﯾﮑﯽ از اﺑﺰارﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﺑﺮای ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺷـﮑﻞ ﮔﯿـﺮی و رﺷـﺪ ﺷـﺮﮐﺖﻫـﺎی داﻧـﺶ ﺑﻨﯿـ ﺎن داﻧﺴﺖ و از اﯾﻦ رو ﺗﻮﺳﻌﻪ آنﻫﺎ در ﻣﺴﯿﺮ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺶﺑﻨﯿﺎن، ﯾﮏ اﻟﺰام ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽآﯾﺪ.
اﯾﻦ در ﺣﺎﻟﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ از ﺗﻌﺪاد ﺷﺮﮐﺖﻫﺎی داﻧﺶﺑﻨﯿﺎن ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزی ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺨﺶﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﻤﺘﺮ ﺑـﻮده (ﮐﻤﺘـﺮ از10 درﺻـﺪ) و ﻣﯿـﺰان اﺳﺘﻘﺮار آنﻫﺎ ﻧﯿﺰ در ﭘﺎرکﻫﺎی ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری اﺳﺘﺎن (6 درﺻﺪ) در ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ ﻗﺮار ﻧـﺪارد.
از ﻃﺮﻓـﯽ ﻣﺠﻤﻮﻋـﻪ وزارت ﺟﻬـﺎدﮐﺸﺎورزی ﻓﺎﻗﺪ ﻗﻮاﻧﯿﻦ و روﯾﻪﻫﺎی ﺣﻘﻮﻗﯽ ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎی داﻧﺶﺑﻨﯿﺎن اﺳﺖ. وﺟﻮد ﭘﺎرک ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری می‌تواند ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ رﺷـﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎی داﻧﺶﺑﻨﯿﺎن و واﺣﺪﻫﺎی ﻓﻨﺎور ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزی شود.
اﻟﺒﺘـﻪ اﯾـﻦ اﻣـﺮ در ﺻـﻮرﺗﯽ اﺳـﺖ ﮐـﻪ در ﺳـﺎﺧﺘﺎری و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺎرک ﮐﺸﺎورزی ﺑﺎ ﭘﺮﻫﯿﺰ از ﻣﺤﺪودﯾﺖﻫﺎ و ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ ﺳﺎﯾﺮ ﭘﺎرکﻫﺎی ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎوری ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ. ﯾﮑـﯽ از دﻻﯾـﻞ اﯾـﻦ اﻣﺮ، ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﺘﻔﺎوت ﻓﻌﺎﻟﯿﺖﻫﺎی ﺑﺨﺶ ﮐﺸﺎورزی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺨﺶﻫﺎی اﻗﺘﺼـﺎدی ﻧﯿﺎزﻣﻨـﺪ ﻓﻀـﺎی ﻓﯿﺰﯾﮑـﯽ (زﻣـﯿﻦ، ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ، ﮐﺎرﮔﺎه و ﻏﯿﺮه) ﺑﯿﺸﺘﺮی است.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺪل ﺳﻮات ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در اﺣـﺪاث پارک علم و فناوری ﮐﺸـﺎورزی از ظرفیت‌های وزارت، ﺑﺨـﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ (ﺷﺮﮐﺖﻫﺎی ﺑﺰرگ و ﺻﻨﻌﺘﯽ ﮐﺸﺎورزی)، ﭘﺎرکﻫﺎ، داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺨﺸﻪای اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﻬﺮه ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد.
ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﺑﯿﻦ ﺑﺨﺸﯽ ﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺴﺐوﮐﺎرﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﮐﺸﺎورزی ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﺟﺬب و ﺧﻮﺷﻪ ﺳـﺎزی واﺣـﺪﻫﺎی ﻓﻨـﺎور در ﭘﺎرک ﮐﺸﺎورزی ﻧﻪﺗﻨﻬﺎ ﭘﻮﺷﺶدﻫﻨﺪه واﺣﺪﻫﺎی ﻓﻨﺎور ﮐﺸﺎورزی ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺳﺎﯾﺮ واﺣﺪﻫﺎی ﻓﻨﺎور ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ و ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﺑـﺎ ﮐﺸﺎورزی را ﺷﺎﻣﻞ ﺷﻮد.
ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﺎرک از ﺗﻮان ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ ﺑﺨﺶ ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﻬـﺮه ﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﻮد. ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ تسهیم داﻧﺶ و ﺷﺒﮑﻪﺳﺎزی ﻣﯿﺎن ذﯾﻨﻔﻌﺎن زﯾﺴﺖﺑﻮم ﻧﻮآوری و ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﮐﺸﺎورزی در دﺳﺘﻮر ﮐﺎر ﭘﺎرک، ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.
منبع:
جمشیدی، امید. حاجی میرررحیمی، داود. مخبر دزفولی، عبدالله و ابراهیم عظیمی(1400). تحلیل راهبردی پارک علم و فناوری تخصصی کشاورزی. علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، جلد 17.
