گیاه پیاز ازجمله محصولات کشاورزی است که به‌وفور در ایران کشت می شود و همواره موردتوجه تولیدکنندگان و کشاورزان بوده است. امروزه با به‌کارگیری روش های نوین فرآوری مواد غذایی، گیاه پیاز در زمره محصولات مقرون‌به‌صرفه و بااهمیت جهت استفاده در صنایع تبدیلی مواد غذایی قرارگرفته است.
تولید خلال و پودر پیاز، پیاز سرخ‌شده، پیاز خشک و یا استفاده از اشکال متفاوت این محصول کشاورزی در کارخانه‌های فرآوری مواد غذایی و تولید غذاهای نیمه آماده، از رایج‌ترین موارد فرآوری پیاز به شمار می آید.
تولید پیاز خشک و پودر پیاز
پیاز خشک در اشکال متفاوت ( خلال و پودر پیاز ) یکی از انواع فرآورده های حاصل از فرآوری پیاز تازه است. به‌طورکلی هدف از خشک‌کردن مواد غذایی، ایجاد قابلیت نگهداری بلندمدت آنها هست و بدین‌وسیله از فساد میکروبی مواد غذایی جلوگیری می شود. از دیگر موارد کاربرد مواد غذایی خشک‌شده، استفاده از آنها در مواقعی است که امکان استفاده از محصول تازه فراهم نبوده و یا در دسترس قرار ندارد.
تولید پیاز خشک‌شده و پودر پیاز در مقایسه با دیگر روش های فرآوری مواد غذایی، دارای مزیت های به خصوصی است که دراین‌بین می توان به سبک و کم‌حجم بودن محصول فرآوری شده و عدم نیاز به سردخانه جهت نگهداری محصول تازه اشاره کرد. تولید پیاز خشک‌شده و پودر پیاز از طریق روش های سنتی ( تولیدات خانگی ) و یا صنعتی و پیشرفته ( تولیدات کارگاهی و کارخانه‌ای ) به‌راحتی امکان‌پذیر است. با فرآوری و خشک‌کردن پیاز علاوه بر آن‌که امکان نگهداری طولانی‌مدت آن فراهم می شود، هزینه های حمل‌ونقل و نگهداری محصولات کشاورزی نیز درنتیجه کاهش حجم و وزن آنها به‌طور چشمگیری کاهش می یابد. همچنین استفاده و مصرف پودر پیاز یا پیاز خشک‌شده به‌مراتب راحت‌تر و سریع‌تر از پیاز تازه است.
از سویی دیگر پیاز ازجمله محصولاتی است که در اکثر غذاهای ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد و به‌عنوان چاشنی و طعم‌دهنده مورداستفاده قرار می گیرد. شاید کمتر غذایی را بتوان نام برد که پیاز در آن کاربردی نداشته باشد. پودر پیاز یا پیاز خشک از فرآورده‌هایی هستند که در تهیه انواع غذا، پیش‌غذا، سوپ، آش، سس و غیره دارای کاربرد وسیعی می باشند. ازاین‌رو، پودر پیاز و پیاز خشک دارای بازار مصرف گسترده‌ای است و محصولی پرطرفدار به شمار می آید، لذا فرآوری پیاز به‌صورت خشک‌شده یا پودر، به لحاظ اقتصادی کاملاً مقرون‌به‌صرفه است.
برای تولید پیاز خشک ابتدا پیاز را پوست‌گیری و شستشو می نمایند. سپس برحسب کاربرد به‌صورت خلال یا ورقه ای برش داده و به کمک دستگاههای خشک‌کن، خشک می شود. چنانچه هدف از فرآوری پیاز تولید پودر آن باشد، پیازهای خشک‌شده را آسیاب نموده و درنهایت محصول فرآوری شده آماده بسته‌بندی و روانه بازار می شود.
تولید پیاز سرخ‌شده ( پیازداغ )
پیاز سرخ‌شده یا پیازداغ یکی از مواد پرکاربرد و ضروری در تهیه انواع غذاها است که تهیه آن توسط افراد عموماً وقت‌گیر و پرزحمت به‌حساب می‌آید. امروزه با گسترش شهرنشینی و افزایش نیاز افراد به غذاهای آماده، پیاز سرخ‌شده از محصولات پرطرفدار شمرده می‌شود که مورد استقبال بسیار قرارگرفته است. اغلب افراد به دلیل مشغله های روزمره، صرفه‌جویی در زمان، عدم وقت کافی برای آشپزی و یا دلایل دیگر ترجیح می دهند از محصولات آماده و یا نیمه آماده استفاده نمایند. تولید پیازداغ ازجمله روش های فرآوری محصول پیاز است که به لحاظ فروش از جایگاه خوبی در بازار غذاهای آماده و نیمه آماده برخوردار است.
پیاز سرخ‌شده علاوه بر مصارف خانگی، طرفداران بسیاری نیز در اکثر رستوران ها، هتل ها، اغذیه‌فروشی‌ها، پزندگی ها و کارخانه‌های تولید غذاهای آماده مصرف دارد. لذا در صورت تولید در مقیاس زیاد ( در کارگاه ها یا کارخانه‌های فرآوری پیاز ) می‌توان به‌راحتی در بازارهای هدف بازاریابی شده و به فروش رسد.
