نمایشگاه گل‌های پیازی، فرصتی نو (گزارش تصویری)

گل‌های پیازی ایرانی چنان از زیبایی بی‌بدیلی برخوردارند که در کنار هم نهادن آن‌ها مجموعه‌ای بی‌بدیل و چشم‌نواز را میهمان بییندگان و نظاره‌گرانش می‌کند.

بهار است و بازدید از نمایشگاه‌های گل، یک فعالیت طبیعت‌گرا و آرامش‌دهنده روح و روان است، باخبر شدیم یک نمایشگاه گل بی‌نظیر به نام «بالبوس» در کرج – مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره) در جاده ماهدشت برگزار شده است برای آشنایی بیشتر با نحوه گردآوری این گل‌ها به سراغ موسس آن، افسون رحمانپور رفتیم.

در گزارش حاضر، علاوه بر مصاحبه با این بانو، گزارش تصویری از گل‌های پیازی زیبا و بی‌بدیل ایرانی آورده شده است، این نمایشگاه در حال حاضر برای بازدید در فعالیت هست و علاقه‌مندان می‌توانند از آن بازدید کنند.

کافه کشاورز: لطفا از خودتان بگویید و اینکه چطور شد در این مسیر قرار گرفتید؟

بنده، افسون رحمانپور – دکترای تخصصی فیزیولوژی گیاهی هستم که به مدت ۳۱ سال در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران فعالیت داشتم و در طی این مدت، طرح‌های تحقیقاتی بسیاری را اجرا کردم.

دو جلد کتاب تالیفی  با عنوان‌های بررسی فنولوژی درختان و درختچه‌های زینتی و  معرفی گیاهان پیازی بومی ایران را همراه با مقالات متعدد در کارنامه علمی خود دارم.

پس از بازنشستگی در سال ۱۴۰۰، در پارک فناوری مرکز آموزش عالی امام خمینی (ره) در مرکز شتاب‌دهنده وستا مشغول به فعالیت شدم.

در ابتدا برای احداث باغ پیازی، باید بستر خاک مهیا می‌شد که بسیار کار پرزحمتی بود چنانکه به عمق ۶۰ سانت با کلنگ شخم زدیم. تمام نخاله‌ها را خارج کردیم و خاک زراعی بدست آمده را با ماسه مخلوط کرده و پس از آن کرت‌بندی کردیم، سپس عمل فنس‌کشی را انجام دادیم تا از پیازها محافظت شود.

برای آماده‌سازی ۱۰۰ مترمربع باغ پیازی، ۳ ماه طول کشید و در این مدت، تمام کارها بعهده من و همسرم بود، به طوری‌که اگر به کارگر می‌سپردیم کار دلخواهمان حاصل نمی‌شد.

پس از این مرحله، مرحله جمع‌آوری گیاهان از اقصی نقاط کشور در پاییز، زمستان و بهار بود. چون ۳۱ سال کلکسیون باغ پیازی باغ گیاه شناسی ملی ایران را تکمیل کرده بودم. به رویشگاه این گیاهان اشراف کامل داشتم. ولی مهمترین کار، شناسایی گیاهان پیازی قبل از رویش و زمانی‌که اولین جوانه برگ، ظاهر می‌شد بود.

در این مسیر، داشتن تجربه بسیار مهم است چرا که باید بتوانیم لاله، زنبق، آلیوم، تمشکین، اورنیتوگالوم و سایر گیاهان پبازی را تا حد گونه، شناسایی و از رویشگاهشان به باغ پیازی منتقل کنیم و اینکه پیاز این گیاهان در قسمت‌های عمیقی واقع شده‌اند که بدون صدمه می‌بایست با دقت خارج شوند.

پس از کاشت این گل‌ها در باغ پیازی، سازگاری با اقلیم باغ از اهمیت برخوردار بود، در نهایت، حدود ۳ سال طول کشید که نزدیک به۷۰ گونه گیاهان پیازی در این مجموعه جمع و حفاظت و تکثیر شود.

در این مدت،  ۳۰ ماموریت به اقصی نقاط کشور داشتیم و خطرات بسیاری از جمله تصادفات و خرابی خودرو و حتی خطر جانی ناشی از ارتفاعات را پشت سر گذراندیم و این بجز عشق و علاقه به این گیاهان و حفظ این گنجینه مهم میسر نمی‌شود.

وجود چنین نمایشگاهی چه اهمیتی دارد و چه کمکی می‌تواند برای حفظ این میراث – گل‌های پیازی داشته باشد؟

بنده در باغ گیاه شناسی ملی ایران، مدیریت باغ پیازهای ایرانی و قطعه آربورتوم را عهده‌دار بودم و به مدت ۳۱ سال این دو کلکسیون را تکمیل کردم.

پس از بازنشستگی به این فکر افتادم که در یک فیلد کاری دیگر بر روی گیاهان پیازی ایران کار کنم، نکته اینجا بود که اقلیم ما رو به گرم و خشک شدن می‌رود و گیاهان پیازی نیاز آبی کمی دارند.

علاوه بر این، جای گل‌های پیازی بومی ایران در فضای سبز شهری، خالی است و این در حالی است که هر ساله، ارز زیادی برای خرید لاله‌های هلندی از کشور، خارج می‌شود. گیاهان پیازی ایران، پتانسیل تولید، تکثیر و معرفی برای پوشش گیاهی مناسب در فضای سبز و منازل را دارند. چه بسا که عموم می‌توانند با این گیاهان آشنا شده و در حفظ این گنجینه و ذخیره مهم ژنتیکی کشور و تکثیرشان کوشا باشند.

بنابراین دو سال و نیم هست که در باغ نوآوری وستا واقع در مرکز آموزش عالی امام خمینی، مزرعه تحقیقاتی پرورش گیاهان پیازی ایرانی به نام بالبوس را احداث کردم. چنانکه قبلا  هم اشاره کردم در این امر مهم و سخت، همسرم مهرداد مهرانفرد همکاری بسیاری داشتند.

خانم رحمانپور شما در این مسیر چه انتظاری از مردم و مدیران دولتی مربوطه دارید؟

این کار به عنوان یک کسب‌وکار نوآوری شروع شده است و برای پیشرفت آن نیاز به حمایت مدیران دولتی و مردم عادی داریم.

مدیران دولتی با هموار کردن مسیر و در اختیار گذاشتن زمین و امکانات اولیه می‌توانند حمایت کنند و به‌جای اینکه برای خرید پیازهای هلندی هر ساله ارز زیادی را هزینه کنند، از تولیدکننده های داخلی همانند ما در بازار رقابت حمایت کنند تا کسب‌وکارهای این چنینی دچار رکود نشوند.

و همچنین مردم عادی با حمایت از تولیدکننده‌های داخلی مثل ما و با دید حفاظت از این گنجینه و نه برداشت بی‌رویه این گیاهان  از عرصه می‌توانند به پیشبرد این نوآوری و تقاضای آن کمک کنند.

مردم عادی بدون اشراف در شناسایی این گیاهان فقط با هدف خوراکی بودن برخی قسمت‌ها مانند والک و یا جنبه زیبایی برای شاخه بریده اشتباهی مثل لاله واژگون این گیاهان را در معرض خطر انقراض قرار دادند.

در صورتی‌که بجای آن می‌توانند در تولید و تکثیر آن کوشا باشند یا از تولید‌کننده‌هایی چون ما تهیه کنند تا آسیبی به عرصه و طبیعت و این زیست بوم مهم کشور وارد نشود.