شرکت دانش‌بنیان «تیزنگر» که دارای محصول سهم (سامانه هوشمند مشاهدات ماهواره‌ای) است و در زمینه‌های کشاورزی دقیق، سیلاب، آتش‌سوزی، معادن، منابع آبی و محیط‌زیست فعالیت می‌کند در بیانیه‌ی اخیر خود در رسانه‌های اجتماعی، به اطلاع کاربران و دنبال‌کنندگان خود اعلام کرد که به دلیل موانع شدید ایجاد شده توسط دولت، تا اطلاع ثانوی، امکان ارائه خدمات فناوری فضایی را به عموم مردم و سازمان‌های امدادی نخواهد داشت و این موضوع در برهه‌ای اتفاق افتاده که این شرکت فضا پایه، راداری را با نام تیزنگر، الگوریتم پایش مزارع کشاورزی با تصاویر تیم تحقیق و توسعه‌ی خود ثبت نموده که این الگوریتم پردازش چندگانه، مورد توجه آژانس فضایی اروپا قرار گرفته است.
برای اطلاع از شرایط حاکم بر فعالیت شرکت تیزنگر و استارتاپ‌های فعال در حوزه فضاپایه، گفتگویی با «یاسر عشورزاده» – بنیان‌گذار شرکت تیزنگر داشته‌ایم که در ادامه به آن می‌پردازیم:
- کافه‌کشاورز: ضمن سپاس از همکاری شما برای انجام این گفتگو، به سراغ شروع فعالیت مجموعه تیزنگر به عنوان استارتاپ و شرکت شناخته شده در حوزه فضا پایه می‌رویم که چه فعالیت‌ها و اقداماتی انجام داده‌اید؟
زمانی که «تیزنگر» فعالیت خود را شروع کرد، شرکتی که در این زمینه فعال باشد وجود نداشت و تقریبا می‌توان گفت که استارتاپ‌های فضاپایه با هم شروع به فعالیت کرده‌اند؛ ما هم در سال 1393 در حوزه ژئوماتیک (پایش جابجایی سازه‌ها از طریق گیرنده‌های ماهواره‌ای) بصورت استارتاپ، شروع به فعالیت کرده و بعدها در سال 1397 در حوزه‌ی سنجش از دور و سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی ورود کردیم.
شروع فعالیت ما در حوزه‌ی سیلاب هم از فررودین سال 1398 تحت عنوان سامانه آنلاین یا پیشخوان مدیریتی در مدیریت بحران و کشاورزی دقیق شروع شد البته قبل از آن فعالیت‌های پژوهش‌محور در این زمینه داشتیم به هر حال، از سال 98 به صورت پایلوت با سازمان‌های دولتی، همکاری کردیم برای نمونه، در زمینه‌ی پایش آلودگی‌های نفتی در خلیج فارس به مدت یک ماه برای سازمان محیط‌زیست – بخش تالاب‌ها و دریاچه ها فعالیت داشتیم و حسن انجام کار را هم از آنها دریافت کردیم، همچنین توانستیم تفاهم نامه‌هایی را در زمینه‌ی آلودگی‌های نفتی دریایی، نشت لوله‌های نفتی و اکتشاف معادن نفتی و سایر حوزه‌های معدن منعقد کنیم.
- کافه کشاورز: آیا می‌توانید به شرکت‌های مشابه تیزنگر در خارج از کشور که فعالیت‌های پایشی چندگانه با استفاده از تصویر ماهواره‌ای انجام می‌دهند اشاره و معرفی کنید؟
هیچ شرکت خصوصی که بتواند با این حجم از گزارش‌ها و فعالیت‌ها بدون وابستگی به دولت‌ها فعالیت کند چه در ایران و چه در کشورهای توسعه یافته وجود ندارد.
شرکت تیزنگر در حوزه‌های پیش‌بینی سیلاب، پیش‌بینی آتش‌سوزی، شناسایی نقاط آتش، شناسایی پهنه‌بندی سیل و امداد، آلودگی هوا و کشاورزی دقیق فعالیت می‌کند و معمولا شرکت‌های خصوصی چندوجهی به این صورت وجود ندارند ولی در حوزه‌های تخصصی مانند کشاورزی دقیق یا پیش‌بینی سیلاب به صورت تک‌بعدی فعالیت می‌کنند و در بیشتر موارد به بخش‌های دولتی مثل ناسا، سازمان هواشناسی آمریکا، در اروپا به آژانس فضایی اروپا و یا در چین به آژانس فضایی چین وصل و وابسته هستند، یعنی به این صورت هست که دولت‌ها با کسب سهام 30 درصدی از شرکت‌های خصوصی، بر آنها به عنوان زیرمجموعه‌ی خود نظارت و حمایت می‌کنند البته در مدیریت آنها دخالتی ندارند.
- کافه‌کشاورز: گویا چالش‌های استارتاپ‌های فناوری‌محور کم نیستند و حوزه فضاپایه نیز، از این موضوع مستثنی نیست؟
چالش برای این استارتاپ‌ها از زمانی شروع می‌شود که سازمان‌های دولتی به خاطر بافت فرسوده‌ی خود، تفکری برای پویا سازی بخش خصوصی ندارند، برای نمونه، در بخش هوشمندسازی کشاورزی و کشاورزی دقیق که متصل به پهپادها و تصاویر ماهواره‌ای هست، اصل ماجرا به حاشیه می‌رود و اگر مدیری هم در جهاد کشاورزی قصد استفاده از فناوری نوین را داشته باشد این موضوع در حد رسانه‌ای شدن و معرفی شرکت‌ها پیش می‌رود ولی در عملکرد، بحث کیفی و کمی مطرح است، اینکه چند نفر از کشاورزها، از کشاورزی دقیق و هوشمند استفاده می‌کنند مشخص نمی‌شود چون دنبال کیفیت نیستیم و جزئیات در کشور مهم نیست و جزئیات هست که کیفیت را نتیجه می‌دهد، جزئیات، توسعه را به سمت پایدارشدن سوق می‌دهند و جزئیات هستند که منجر به پیشرفت کشور می‌شوند.
اگر فقط به فعال شدن حوزه‌ها بسنده کنیم، در مورد پهپاد باید گفت که حدود بیست سال است که این فناوری‌ها در کشورهای توسعه یافته فعال شده‌اند و اینجا، جزئیات نشان می‌دهند که ما چه خدماتی ارائه می‌کنیم، همین مسئله در مورد سنجش از دور هم صدق می‌کند و خدماتی که در دنیا ارائه می‌شود با خدماتی که در این حوزه در کشور ارائه می‌شود قابل قیاس نیست.
- کافه کشاورز: لطفا بیشتر توضیح دهید، آیا این موضوع فقط به نقش دولت بستگی دارد یا عوامل دیگری هم مطرح هستند؟
متاسفانه در هر حوزه، مجموعه‌هایی هستند که فکر می‌کنند بازار جدیدی ایجاد شده و نگاه بازاری دارند که می‌توان شواف کرد یا وام‌های کلانی را دریافت کرد، برخی شرکت‌های بزرگ، شرکت‌های کوچک را تحت عنوان استارتاپ تصاحب می‌کنند و از طریق این استارتاپ‌ها، وام‌های کلان را در اختیار می‌گیرند و افرادی که قصد کارآفرینی و نوآفرینی دارند عقب می‌مانند و افرادی برخوردار می‌شوند که به دنبال رشد و نوآفرینی نیستند.
- کافه‌کشاورز: این ماجرا در مورد تیزنگر به چه صورت هست؟ چالش‌های اصلی شرکت شما با توجه به بیانیه‌ای که در رسانه های اجتماعی اعلام کردید چه موضوعاتی هستند؟
سامانه تیزنگر، بسیار جامع بوده و سامانه‌ای هست که ناسا، آژانس فضایی اروپا و چین هم آن را دارد و بعنوان یک پیشخوان جامع مدیریتی کشوری در زمینه‌ی مدیریت بحران و کشاورزی دقیق، این قابلیت را داراست با این وجود، متاسفانه از این توانایی‌ها، استقبال نمی‌شود، چون ما در جزئیات ورود کرده‌ایم و همین موضوع، اهداف افرادی که دنبال کلیات و شوآف هستند را تامین نمی‌کند برای مثال، سازمان هواشناسی کشور هنوز یک الگوریتم پیش‌بینی هوا را ندارد، پیش‌بینی‌ها مربوط به الگوهای پیش‌بینی خارجی هستند و پیش‌بینی محلی ایرانی وجود ندارد، بنابراین با این تفکر نمی‌شود جلو رفت، یک کشور زمانی توسعه پیدا می‌کند که زیرساختش، رشد و توسعه داشته باشد چه بسا زمانی نیاز هست که چرخ دوباره اختراع شود تا وابسته نشویم و زیرساخت را داشته باشیم تا وقتی به این فناوری‌ها نیاز مبرم پیدا کردیم و مهم خواهد بود که فناوری بومی در اختیار داشته باشیم باید به دلیل عدم توجه در مقطع زمانی مشخص، افسوس بخوریم و محتاج دیگران باشیم.
شرکت ما در کشاورزی دقیق توانسته الگوریتم‌های بومی خوبی را تهیه و پترن‌های خود را در آژانش فضایی اروپا ثبت کند، تیزنگر، توانایی پایش دقیق زمین‌های کشاورزی را داراست ولی در این حوزه، افرادی ورود کرده‌اند که به این فضا به عنوان یک بازار بکر می‌نگرند و دنبال وام و سایر ماجراها هستند.
متاسفانه ارزیابی صحیحی انجام نمی‌شود همانطور که در زمینه‌ی خودرو، اگر کنترل کیفیت و ارزیابی دقیق خارج از خود شرکت سایپا باشد مطمئنا به این راحتی، پراید، مجوز بهره‌برداری نخواهند گرفت، این موضوع در خیلی از موضوع‌ها تسری پیدا می‌کند.
در حوزه کشاورزی دقیق هم نیاز به علم و تجربه‌ی عمیقی هست که با ورود برخی شرکت‌ها و افراد در این حوزه، اعتماد کشاورزان به این صنعت نیز با گزارش‌ها و مشاهدات اشتباه از دست می‌رود. همچنین حمایت‌ها بسیار محدود شده و سرعت اینترنت بین‌الملل بسیار کاهش یافته است.
