به گزارش ایرنا، به گفتهی کارشناسان کشاورزی، استان قزوین به لحاظ شرایط آبوهوایی و دارا بودن خاک مناسب، از نقاط مستعد کشور برای کشت انواع گیاهان دارویی به خصوص گل گاوزبان، شیرین بیان، بابونه، سماق، زعفران و گل محمدی به شمار میرود.
در این استان بیش از ۲۰۰ گونه داروی گیاهی شناسایی شده که در تولید برخی نیز جزو سرآمدها در کشور است اما تا رسیدن به نقطه مطلوب در این حوزه فاصله زیادی دارد به طوری که ضعف سرمایهگذاری در زمینه توسعه کشت، فرآوری محصول و بستهبندی گیاهان دارویی در قزوین به وضوح به چشم میخورد.
از سویی توسعه کشت گیاهان دارویی میتواند ضمن اشتغالزایی مستقیم و غیرمستقیم و کسب درآمد برای روستاییان قزوینی، به پیشبرد اهداف اقتصاد مقاومتی در این استان کمک کند بنابراین این شرایط میطلبد که در این حوزه شاهد یک تجدیدنظر و استفاده حداکثری از ظرفیتهای موجود و بالفعلکردن آنها باشیم.
هدی کشاورز تولیدکننده گیاهان دارویی در قزوین در گفتوگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: «استان قزوین در زمینه تولید گیاهان دارویی استعدادهای زیادی دارد ولی این استعدادها هنوز شکوفا نشده به این دلیل که هنوز ظرفیتهای موجود در این زمینه معرفی و به اطلاع کشاورزان نرسیده و برای آنها تبیین نشده است.»
وی که به کشت انبوه گل محمدی نیز اشتغال دارد، گفت: «قزوین از بهترین اقلیمهای کشور برای کشت این گیاه دارویی به شمار میرود اما هنوز کشت این محصول در این استان جا نیافتاده است.»
این تولیدکننده گل محمدی افزود: «اگر به جای ایجاد باغاتی که هرساله درخت و محصول آن بر اثر سرمازدگی دچار خسارت میشود، در خیلی از روستاهای قزوین گل محمدی کشت شود، کشاورزان سود بسیار زیادی خواهند کرد».
کشاورز با بیان اینکه گیاهان دارویی از مصرف مناسبی نیز در جامعه برخوردار هستند و تولید آنها ضمن درآمدزایی قابل توجه برای کشاورزان در راستای کمک به سلامت مردم است، گفت: «باغداران در صورت کشت گل محمدی با ۲۰ میلیون تومان هزینه در هر هکتار، ۱۲۰ میلیون تومان سود و عایدی به دست میآورند و این در حالی است که مراقبتهای این محصول و حساسیت آن نسبت به آفات دیگر محصولات کمتر بوده و آب مصرفی آن نیز بسیار ناچیز است».
وی اضافه کرد: «گل محمدی در صورت اسانسگیری از ارزش افزوده بالایی برخوردار است و در صنعت داروسازی و عطرسازی مورد استفاده قرار میگیرد و اگر به شکل انبوه به تولید برسد مشتریان خارجی دست به نقدی دارد که میتواند ارزآوری قابل توجهی نیز برای کشور به همراه داشته باشد.»
این تولیدکننده گیاهان دارویی با بیان اینکه وقتی مدام از کم آبی و بحران آب و ضرورت الگوی کشت سخن میگوییم باید با حضور در بین کشاورزان، آنها را برای کشت گیاهان دارویی از جمله گل محمدی که آب بری ندارد اما درآمد و ارزآوری بسیار خوبی دارد تشویق کنیم و برای سرمایهگذاران این حوزه فرش قرمز بیاندازیم، خاطرنشان کرد: «اگر مسوولان در پی تحقق اقتصاد مقاومتی در روستاها هستند یک راهش همین توسعه کشت گیاهان دارویی است.»
این تولیدکننده گیاهان دارویی با بیان اینکه مسوولان استان قزوین تلاش زیادی برای ایجاد اشتغال در روستاها و ماندگاری جمعیت روستاییان میکنند، افزود: «در صورت کمک به سرمایهگذاری در حوزه تولید گل محمدی، این استان میتواند به قطب تولید این محصول در کشور تبدیل شود و در این صورت نه تنها جمعیت خیلی از روستاهای قزوین کم نمیشود بلکه شاهد مهاجرت معکوس به روستاهای استان نیز خواهیم بود.»
کشاورز گفت: «گیاهان دارویی از بازار فروش داخلی و خارجی بسیار خوبی برخوردار هستند اما متاسفانه در استان قزوین، کشاورزان و باغداران برای تولید و کشت این گونه محصولات به درستی هدایت و راهنمایی نمیشوند و یک تشکیلات منسجم در این زمینه وجود ندارد.»
وی با بیان اینکه کارشناسان برخی دستگاههای اجرایی متقاضیان سرمایهگذاری را گمراه و دلسرد میکنند، افزود:
«چندی پیش به عنوان یک متقاضی سرمایهگذاری در زمینه کشت گل محمدی به جهاد کشاورزی مراجعه کردم و خودم را به عنوان فردی بیاطلاع جا زدم که در نهایت تعجب به من پیشنهاد کردند که در این زمینه سرمایهگذاری نکنم و این در حالی است که اقلیم قزوین بهترین مکان برای کشت گل محمدی و سرمایهگذاری در خصوص این گیاه است که به آب بسیار کمی احتیاج دارد.»
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی قزوین نیز در گفتوگو با ایرنا اظهار داشت: «در حال حاضر سطح زیر کشت گیاهان دارویی در استان قزوین ۳۵۴ هکتار است که از این رقم ۹۶ هکتار به گل محمدی و ۷۳ هکتار به زعفران اختصاص دارد و سایر آن نیز مربوط به دیگر گیاهان دارویی است.»
علی اکبری از رشد قابل توجه کشت گیاهان دارویی در قزوین در سال جهش تولید خبر داد و افزود: «سال گذشته سطح زیر کشت گیاهان دارویی ۲۱۶ هکتار بود که به این رقم در سال جاری ۱۴۳ هکتار افزوده شده است.»
وی یادآور شد: «میزان سطح زیر کشت گل محمدی در استان قزوین از ۵۶ هکتار در سال گذشته امسال به ۹۶ هکتار و میزان سطح زیر کشت زعفران نیز از ۵۰ هکتار به ۷۳ هکتار افزایش یافته است.»
این مسوول گفت: «سطح زیر کشت سایر گیاهان دارویی در استان قزوین نیز از ۱۱۰ هکتار در سال قبل، امسال به ۱۹۰ هکتار افزایش یافته است.»
اکبری با بیان اینکه سال گذشته ۷۱ تن گل محمدی، ۲۰۰ کیلوگرم زعفران و ۱۹۵ تن سایر گیاهان دارویی در قزوین به تولید رسید، افزود: «با افزایش سطح زیر کشت این محصولات برای سال جاری پیش بینی میکنیم که رشد قابل توجهی در تولید گیاهان دارویی داشته باشیم.»
وی با اشاره به اینکه کشت گیاهان دارویی در استان قزوین بیشتر به طور پراکنده و سنتی انجام میشود، افزود: «البته سال گذشته یک باغ ۲۰ هکتاری گل محمدی با سرمایهگذاری یک شرکت داروسازی در شهرستان بوئین زهرا ایجاد شد که امیدواریم توسعه پیدا کند.»
این مسوول، فقدان صنایع تبدیلی و فرآوری و بستهبندی در زمینه گیاهان دارویی در قزوین را موجب حضور دلالان در مزارع و باغات و خرید محصولات با قیمتی پایین دانست و گفت: «در این حوزه نیازمند سرمایهگذار هستیم.»
اکبری با بیان اینکه گل گاوزبان الموت قزوین در کنار اشکورات گیلان مرغوب ترین گل گاوزبان ایران است، افزود: «دلالانی از استانهای مختلف از جمله تهران و خراسان رضوی هرساله حین برداشت این محصول، به مزارع الموت میآیند و محصولات برداشتی را یکجا و فلهای خریداری میکنند در حالی که اگر صنایع بستهبندی در مزارع تولید این محصول وجود داشته باشد، ارزش افزوده قابل توجهی نصیب کشاورزان میشوند.»
وی با بیان اینکه تلاش داریم تا در قالب یک انجمن تولیدات گیاهان دارویی در قزوین را ساماندهی کنیم که این موضوع به سود تولیدکنندگان است، اظهار داشت: «تشکیل تعاونیهای روستایی در زمینه تولید، بستهبندی و فرآوری گیاهان دارویی در نقاط مستعد استان قزوین ضروری است که البته تحقق این کار باید با همافزایی دستگاههای اجرایی شکل بگیرد.»
اکبری، ایجاد و استقرار صنایع داروسازی را نیز لازمه رشد تولید گیاهان دارویی در قزوین دانست و با بیان اینکه در حوزه تولید و فرآوری این دسته از گیاهان در استان قزوین با وجود استعداد و ظرفیت بالا ضعف داریم، افزود: «معمولا بیشتر تولیدات گیاهان دارویی قزوین از سوی دلالان و واسطه ها حین برداشت محصول خریداری شده و مقدار کمی از آن نیز توسط یک شرکت دارویی مستقر در قزوین خرید میشود.»
وی اظهار داشت: «در محصول گل محمدی به دنبال ایجاد کارگاههای اسانسگیری و بستهبندی بودیم اما با محدودیتهایی که در مقررات حوزه غذا و دارو وجود دارد، کارها در این حوزه به کندی پیش میرود
البته در برخی نقاط کشور مانند کاشان کارگاههای سنتی فعالیت خود را دارند ولی کارگاههای جدید باید مطابق با مقررات سازمان غذا و دارو پیش بروند با این وجود میتوان با رعایت حداقلها چنین کارگاههایی را در استان قزوین نیز ایجاد کرد که نیازمند همافزایی و همکاری بین دستگاهی دارد.»
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی قزوین گفت: «از طریق رایزنی و مذاکره با اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی استان به دنبال برندسازی گیاهان دارویی و کمک به جذب سرمایهگذار در این حوزه هستیم و امیدواریم در آینده نه چندان دور بتوانیم از این طریق تولید این دسته از گیاهان که کشت آنها توجیه اقتصادی بالایی دارد را در حد قابل توجهی افزایش داده و همچنین شاهد استقرار صنایع تبدیلی وابسته به آنها و ایجاد شغلهای مستقیم و غیرمستقیم در این حوزه باشیم.»
مدیرکل جذب و حمایت از سرمایهگذاری استانداری قزوین در گفتوگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: «قزوین از استانهای پرظرفیت برای تولید و توسعه کشت گیاهان دارویی به شمار میرود.»
مرتضی علیخانی با بیان اینکه آمادگی حمایت از سرمایهگذاران گیاهان دارویی در قزوین را داریم، افزود: «کشت گیاهان دارویی تنها فعالیتی در رستههای کشاورزی است که تسهیلات ارزان قیمت چهار درصدی به آن تعلق میگیرد.»
این مسوول یادآور شد: «سال گذشته ۲۰ میلیارد ریال تسهیلات ارزان قیمت در قزوین برای توسعه کشت زعفران که از مهمترین گیاهان دارویی کشور به شمار میرود، ارایه شد.»
علیخانی در پاسخ به این سوال که آیا به دنبال جذب سرمایهگذار در حوزه گیاهان دارویی رفتهاید نیز گفت: «واقعیت این است که استان قزوین به دلایلی چون نزدیکی به تهران و وجود جاذبه های فراوان سرمایهگذاری در بخش صنعت، کانون توجه این بخش از متقاضیان سرمایهگذاری است و همچنین در بخش کشاورزی نیز عمده متقاضیان در حوزه دامداری، مرغداری و گلخانهداری هستند و این مساله باعث شده تا بیشتر تمرکز و انرژی خود را صرف حمایت و پاسخگویی از متقاضیان سرمایهگذاری در این حوزهها کنیم.»
وی ادامه داد: «تاکنون به دنبال یافتن سرمایهگذار گیاهان دارویی نبودهایم اما اگر سرمایهگذاری در این حوزه وجود داشته باشد که از اهلیت و توانمندی لازم برخوردار باشد با آغوش باز از او استقبال کرده و هر حمایتی را که لازم باشد دریغ نخواهیم کرد.»
مدیرکل جذب و حمایت از سرمایهگذاری استانداری قزوین اظهار داشت: «برخورداری از زمین کشاورزی و حداقل آب ممکن از شرایط اصلی سرمایهگذاری در زمینه گیاهان دارویی است چرا که اراضی ملی تخصیص آب ندارند و نمیتوان در یک زمین چندین هکتاری بدون داشتن آب اقدام به کشت گیاهان دارویی مانند گل محمدی کرد و تنها به امید باران نشست.»
این مسوول گفت: «برای حمایت از سرمایهگذاری در زمینه کشاورزی از جمله کشت گیاهان دارویی در زمینه جابهجایی آب تخصیصی چاهها و هماهنگی در این خصوص با شرکت آب منطقهای آمادگی داریم.»
علیخانی اظهار داشت: «از سرمایهگذاریهای تعاونی نیز حمایت به عمل میآوریم و در این زمینه باید دستگاههای مربوطه از جمله جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، بخش غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی، اتاق تعاون و بخشداریها و فرمانداریها به کمک تولیدکنندگان محلی بروند.»
رهاورد
به نظر می رسد هنوز برنامه منسجم و مشخصی برای جذب سرمایهگذار در زمینه گیاهان دارویی در استان قزوین وجود ندارد و بخش زیادی از ظرفیت این بخش در حوزه تولید و اشتغال در مرحله بالقوه باقی مانده و نیاز است تا با تشکیل یک کارگروه ویژه ظرفیتهای این بخش را فعال کرد و با فراخوان سرمایهگذاری و حمایتهای ویژه از متقاضیان، چراغ سرمایهگذاری در این بخش پردرآمد و ارزآور را در استان قزوین بیشتر روشن کرد.
کمک به تشکیل تعاونیهای تولید، فرآوری و بستهبندی گیاهان دارویی در روستاها، ایجاد بازارچههای محصولات محلی و گیاهان دارویی قزوین در حاشیه آزادراههای این استان با توجه به موقعیت آن در شاهراه ارتباطی کشور در کنار برندسازی و بستهبندی مناسب برای ارزش افزوده نیز از دیگر مواردی است که در این حوزه میتواند مثمر ثمر باشد.