اکتشافات در فضا در سالهای اخیر به لطف موفقیتهای میلیاردرهایی چون «جف بزوس» و «ریچارد برانسون»، دوباره در حال پیگیری است.
ایستگاه فضایی بینالمللی (ISS)، در حال حاضر میزبان حدود 200 آزمایش است مطالعهی تأثیر طولانی مدت قرار گرفتن در معرض محیطهای کمگرانش برای اندازهگیری سطح دیاکسیدکربن در زمین یکی از این موارد است و تعدادی هم بر روی غذا و کشاورزی متمرکز هستند.
دانستن اینکه چطور در فضا میتوان غذا پرورش داد شاید گزینهی جایگزینی برای زمین باشد بهویژه زمانی که تغییرات آبوهوا و گرمایش جهانی، ساکنان کره زمین را با مشکلاتی مواجه کرده است.
روشهای اختصاصی رشد سلولهای گیاهی در بیورآکتورها به گونهای توسعه داده شده که ساختار مولکولی آنها را تغییر نمیدهد تا عصارههایی ایجاد کند که تمام خواص سلامتی و تندرستی گیاه اصلی را حفظ کند. در این آزمایشگاهها توانستهاند از انگور قرمز، زیتون، انار و حتی شاهدانه، مادهی سلولی ایجاد کنند.
کریس هادفیلد – فرمانده سابق ایستگاه فضایی و یکی از مشهورترین فضانوردان جهان میگوید که 2600 بار به دور جهان چرخیده است و همین فضانوردی به او دیدگاه جدیدی در مورد سیارهی زمین و مشکلات آن ارائه کرده است.
اعتقاد او بر این است که دهه آینده فضاپیمایی، داستان استقرار اولین سکونتگاههای دائمی بشر در خارج از سیاره در ماه و شاید حتی آغاز سفر در سراسر اقیانوس عظیم فضا بین زمین و مریخ را بازگو کند، نزدیکترین همسایه سیارهای زمین که ممکن است بتواند زندگی انسان را حفظ کند، فناوریهایی مانند بایوهاروست (Bioharvest) میتواند غذای انسان را تامین کند.
به گفتهی هادفیلد، ناسا و تعدادی از آژانسهای دیگر، از جمله آژانس فضایی اروپا، به دنبال کشف راهحلهای مبتنی بر فناوری جدید برای مشکلات تغذیه فضانوردانی است که برای مدت طولانی از زمین دور هستند.
هادفیلد میگوید: «اگر جمعیت جهان به 10 میلیارد نفر برسد، ما نمیتوانیم مانند 6000 سال پیش کشاورزی داشته باشیم؛ ما به روشهای کارآمدتری نیاز داریم. نه فقط موجودات و کودهای اصلاحشده ژنتیکی… اینجا روی زمین، ما نیاز شدیدی به راههای بهتر برای پرورش غذا برای همه مردم و بالا بردن استانداردهای زندگی داریم.»
بنابراین چگونه فضا به ما در توسعه روشهای جدید بایوتکنولوژی و کشاورزی میتواند کمک کند؟
«ایلان سوبل»، مدیر عامل «بایوهاروست ساینس»میگوید: «یک راه این است که «محیطهای ریزگرانشی» موجود در ایستگاههای فضایی مداری یا در سکونتگاههای دائمی خارج از سیاره، گیاهان را قادر میسازد به روشهای مختلف رشد کنند که میتواند ارزشهای مفید جدیدی برای آنها ایجاد کند.»
و ادامه میدهد: «در 5 تا 10 سال آینده، ما ایستگاههای فضایی تجاری خواهیم داشت که در آن شرکتها محصولات مختلفی را در فضا رشد داده و تولید میکنند، ترکیبهای دارویی منحصربهفردی ایجاد کرده و سپس آنها را برای درمان مردم به زمین بازمیگردانند.
این چرخه جدیدی است که شرکتهایی به دنبال استفاده از قدرت محیطهای گرانش میکرو و بازگرداندن مزایای آن به زمین هستند.»
اولین محصول شرکت سوبل، بر اساس آنچه به عنوان پارادوکس فرانسوی شناخته میشود طراحی شده است، این واقعیت به ظاهر متناقض است که مردم فرانسه با وجود اینکه رژیم غذایی آنها دارای چربی و کلسترول بالا است، از نرخ نسبتاً پایینی از برخی بیماریهای قلبی رنج می برند. تصور میشود که این به دلیل آنتیاکسیدانهای موجود در سلولهای پوست انگور قرمز باشد.
به گفتهی سوبل، شرکت او نشان داده است که مکملهای ایجاد شده از سلولهای انگور که در بیورآکتورها رشد میکنند، تأثیری بر افزایش جریان خون دارند، بنابراین سلامت کلی قلب و عروق را بهبود میبخشند.
اکنون آنها در حال توسعه روشهایی برای ایجاد طیف وسیعی از متابولیتهای ثانویه است که شامل پلیفنلها و فیتوکمیکالها در این شرایط میشود که این ترکیبات ضروری و بسیار مفید را قادر میسازد بسیار کارآمدتر و اقتصادیتر از رشد آنها به عنوان بخشی از محصولات تولید شوند.
هادفیلد میگوید: «تکنولوژیهایی مانند بایوهاروست، کلیدی هستند، من مطمئن هستم که وقتی در ماه و یا دورتر از آن باشیم، راههایی برای تولید غذا خواهیم داشت که با روشی که در 6000 سال گذشته انجام دادهایم متفاوت خواهد بود.
شما به تاسیسات تولید غذا میروید و یک بیوراکتور در آنجا وجود خواهد داشت و مواد غذایی که ما برای سالم ماندن به آن نیاز داریم تولید خواهد کرد.»