الیو یک برنامه‌ی اشتراک غذا در بریتانیا است تا غذاهای اضافی که تاریخ مصرف آنها نزدیک است در اختیار سایرین قرار گیرد.
«تسا کلارک» و «ساشا سلستیل» دو بنیانگذار این برنامه‌ی مبارز با هدررفت مواد غذایی هستند، آنها معتقدند که اقدامات کوچک می‌تواند منجر به تغییرات بزرگ شود.
تسا در مزرعه‌ای در شمال یورکشایر انگلستان بزرگ شده است، او دوران کودکی شگفت‌انگیزی داشته است، دورانی که در کنار بازی، کارهایی هم چون غذادادن به گاوها باید انجام می‌شد و او آن زمان در می‌یابد که غذا برای خوردن است و نه دورریختن.
در سپتامبر 2014، زمانی که او قصد بازگشت از سوئیس به بریتانیا را داشته با معضل وجود غذا در خانه مواجه می‌شود: 6 عدد سیب‌زمینی شیرین، یک کلم سفید کامل و چند ظرف ماست که نمی‌دانسته با آنها باید چه کار کند.
در این شرایط که او حتی نمی‌دانسته آیا اگر غذاها را به همسایه‌ها بدهد آنها ناراحت خواهند شد یا نه، به این فکر می‌افتد که ای‌کاش یک برنامه‌ای می‌بود تا می‌توانست آن مواد غذایی را به دست مصرف‌کننده مستحق برساند و اینجا، ایده‌ی OLIO متولد می‌شود.
او ایده اشتراک غذا را در فوریه 2015، به دوستش «ساشا» می‌گوید و چشمان او از شنیدن این ایده می‌درخشد، ساشا در خانواده‌ای بزرگ و نسبتاً فقیر بزرگ شده است و بیشتر دوران کودکی‌اش در همراهی مادرش در ماموریت‌های مختلف برای بازیافت چیزهایی که دیگران دور می‌اندازند، گذرانده است و به این رسیده است که زباله‌های یک مرد، گنج مرد دیگر است.
تسا و ساشا، کار خود را از نهم فوریه 2015 آغاز می‌کنند و اولین کارشان، مطالعه و تحقیق در مورد میزان هدررفت موادغذایی بود، آنچه که آنها کشف می‌کنند این بود که یک سوم از مواد غذایی که در سطح جهان تولید می‌شود دورریخته می شود و در بریتانیا، خانواده‌ها مسئول بیش از نیمی از ضایعات مواد غذایی هستند، چنانکه یک خانواده به طور متوسط سالانه، 700 پوند غذا دور می‌ریزد.
آنها با استفاده از SurveyMonkey شروع به تحقیق می‌کنند و به این می‌رسند افراد بسیاری هستند که تقریباً هر روز مجبورند غذا را دور بریزند چراکه هیچ جایگزینی وجود ندارد و اینکه مردم از دور ریختن غذا متنفرند به این معنی نیست که قدم بعدی یعنی تقسیم غذا را برمی‌دارند.
شروع کار
آنها درباره‌ی شروع کار می‌گویند: «ما به‌طور قابل‌توجهی تمایلی به سرمایه‌گذاری پس‌اندازهای زندگی‌مان برای ساختن اپلیکیشنی نداشتیم که مردم از آن استفاده نکنند، بنابراین برای آزمایش ایده اشتراک‌گذاری غذا به روشی سریع و کم هزینه نیاز داشتیم. چیزی که ما به آن اکتفا کردیم یک «اثبات مفهوم» کمی عجیب و غریب بود که شامل واتساپ بود! ما از 12 نفر دعوت کردیم که در نظرسنجی تحقیقات بازار ما شرکت کنند.
همه‌ی آنها در یک گروه بودند و نزدیک یکدیگر زندگی می‌کردند، در طی دو هفته از آنها خواستیم تا هر گونه غذای اضافی را که داشتند به گروه اضافه کنند، اولین مورد، نصف کیسه‌ی موسیر بود.»
«بعد از این اتفاق، با حمایت اولین سرمایه‌گذار خود(Simpleweb) نسخه‌ی حداقل محصول قابل دوام (MVP) خود را ساختیم و برنامه را در 9 جولای 2015 در اپ‌استور راه‌اندازی کردیم، اولین نسخه این برنامه بسیار ابتدایی بود و فقط در 5 کدپستی در شمال لندن قابل استفاده بود. اما این مهم نبود، ما زنده بودیم و آماده بودیم تا اشتراک غذا را به دنیا بیاوریم!»
موفقیت‌های این برنامه
تا کنون،6،104،732 نفر به برنامه اشتراک‌گذاری رایگان این برنامه پیوسته‌اند؛57،921،276 بخش‌هایی از غذا به اشتراک گذاشته شده است؛ جذب 75،891 سفیر داوطلب؛ 1962 برنامه رسانه‌ای و 62 کشور که درگیر این برنامه شده‌اند.
OLIO یک شرکت کربن منفی است
انتشار کربنی که اُلیو به عنوان یک کسب‌و‌کار ایجاد می‌کند تنها 4 درصد از کل کربنی است که در نتیجه فعالیت‌های دفع زباله، صرفه‌جویی می‌شود، آنها خود را متعهد به اندازه‌گیری مداوم ردپای کربن و کاهش آن تا جایی که می‌توانند می‌دانند.
این شرکت به سایر کسب‌و‌کارها پیشنهاد می‌دهد تا جزئیات بیشتری در مورد اینکه چگونه در حال غلبه بر صفر خالص و اهداف موقتی برای کاهش بیشتر انتشارات خود هستند منتشر و عضوی از تیم رهبری ارشد را به عنوان مسئول و پاسخگو در قبال اهداف انتشار کربن، منصوب کنند و تعهدات اقلیمی خود را به روش‌های معنی‌دار با مشتریان خود، در میان بگذارند.
واقعیت‌هایی درباره‌ی ضایعات مواد غذایی در جهان
- واقعیت این است که ارزش سالانه مواد غذایی هدر رفته در جهان 1 تریلیون دلار و وزن آن 1.3 میلیارد تن است؛
- تقریباً یک میلیارد انسان گرسنه جهان می‌توانند با کمتر از یک چهارم غذایی که در ایالات متحده، بریتانیا و اروپا هدر می‌رود تغذیه شوند؛
- فضا و منطقه‌ای بزرگتر از کشور چین برای پرورش مواد غذایی استفاده می‌شود که هرگز خورده نمی‌شوند؛
- 25 درصد از ذخایر آب شیرین جهان برای پرورش غذاهایی استفاده می‌شود که هرگز خورده نمی‌شوند؛
- اگر ضایعات مواد غذایی یک کشور بود، سومین تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای پس از چین و ایالات متحده آمریکا به شمار می‌آمد؛
- بر اساس پروژه DrawDown، کاهش ضایعات مواد غذایی راه حل شماره یک برای بحران آب و هوا است؛
- در اکثر کشورهای توسعه یافته، بیش از نیمی از ضایعات مواد غذایی در خانه تولید می‌شود؛
- 3 میلیارد نفر تا سال 2050 به سیاره زمین می‌پیوندند این امر مستلزم افزایش 60 تا 70 درصدی تولید جهانی غذا است؛
- برای جلوگیری از فاجعه بارترین اثرات تغییرات آب‌و‌هوایی، افزایش دمای جهانی زمین باید به 1.5 درجه سانتیگراد بالاتر از سطوح پیش از صنعتی شدن محدود شود.
OLIO و ماه رمضان
96 درصد از مسلمانان بریتانیا در ماه رمضان سال جاری قصد داشتند تا غذای خود را به اشتراک بگذارند، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بیش از نیمی از کسانی که ماه رمضان را جشن می‌گیرند، قبلاً غذا را دور انداخته‌اند.
از هر چهار نفر، سه نفر نگران هدر رفتن غذا در ماه مبارک بوده و از هر 10 نفر، 9 نفر معتقدند هدر دادن غذا، نشان‌دهنده‌ی روح واقعی ماه رمضان نیست. از این رو، OLIO از کسانی که ماه رمضان را می‌گذرانند خواست تا به اشتراک‌گذاری مواد غذایی که ممکن است به هدر رود فکر کنند.
آماده‌سازی برای افطار اغلب شامل خرید بیش از حد نیاز غذا است که در نهایت منجر به اسراف می‌شود. تنها در خاورمیانه، تخمین زده می‌شود که یک چهارم (25%) از مواد غذایی خریداری‌شده برای افطار قبل از استفاده یا مصرف هدر می‌رود.
به قول ساشا، «هر چیزی که دارید و قرار نیست بخورید آنقدر خواص محیطی و تغذیه‌ای دارد که باید آن را به انسان دیگری بدهید و به همین دلیل است که OLIO وجود دارد.
اول و مهم‌تر از همه، مردم نباید بیش از نیازشان غذا بخرند و با غذاهایی که در یخچال دارند خلاقیت داشته باشند.»
اشتراک‌گذاری غذای OLIO در 62 کشور مختلف موفق عمل کرده و دلیل آن این است که آنها از طریق یک مدل داوطلبانه مردمی رشد کرده‌اند.
OLIO و مفهوم BHAG
«تسا» می‌گوید او با مفهوم BHAG در دوره آموزش مقدماتی خود به عنوان مشاور استراتژی بیش از 20 سال پیش آشنا شده است و اعتقاد دارد این مفهوم همچون سلاح مخفی هست که استارتاپ‌های بیشتری باید از آن استفاده کنند.
بنابراین BHAG چیست؟ این مفهوم با تلفظ (bee-hag) یک هدف تجاری رویایی است که الهام بخش کارمندان می‌تواند باشد.
تسا می‌گوید وقتی به یک ورق کاغذ سفید خیره می‌شوید، می‌توانید هنگام تنظیم BHAG خود بدانید از کجا شروع کنید. من توصیه می کنم از آنچه من مدل سه M می‌نامم استفاده کنید.
- شرط اول،BHAG شما باید مستقیماً با مأموریت اصلی شرکت شما مرتبط باشد.
- شرط دوم،BHAG شما باید به راحتی قابل اندازه گیری باشد.
- شرط سوم، BHAG شما باید آنقدر بزرگ باشد که تا حدودی تصور شود.
جادوی واقعی در اعلام عمومی BHAG شما نهفته است هنگامی که ما BHAG خود را به توافق رساندیم، آن را به صورت داخلی و همچنین خارجی به جامعه، شرکا، سرمایه‌گذاران و رسانه‌ها منتقل می‌کنیم و تعهد خود را به آن تقریباً روزانه تکرار می‌کنیم.
