پلتفرم‌های مختلف کشاورزی در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند و کشاورزان با رویکردی جدید، مدیریت مزرعه‌ی خود را با بهره‌مندی از فناوریها و سامانه کشاورزی بهینه کرده و توسعه می‌دهند.
در این میان، تغییرات آب‌وهوایی یکی از مسائل اصلی پیش‌روی کشاورزان هست و این امر در کشورمان ایران نیز به یک مسئله جدی تبدیل شده است، حال ظهور و به عرصه رساندن سامانه‌هایی که کارویژه‌های جدی در این زمینه دارند ستودنی و فرصتی برای معرفی هست.
در این راستا برای معرفی سامانه مدیریت کشاورزی رهبان به سراغ دکتر حمید بهنگار رفته‌ایم تا درباره‌ی علل طراحی و راه‌اندازی این سامانه به گفتگو بپردازیم که در ادامه، این مصاحبه آورده شده است:
کافه‌کشاورز: مدیریت کشاورزی در دنیای امروز با بهره‌مندی از فناوریها چه تغییری کرده است و کشاورزان دیگر نباید نگران چه مسائلی باشند؟
در دنیای کشاورزی امروز، عواملی چون میزان تولید در واحد سطح، هزینه‌های تولید، بهره‌وری در زمان و کاهش ریسک تولید اهمیت دارند و شاخص همه این‌ها با استفاده از فناوری‌های نوین تغییر کرده و ما به دنبال افزایش حداکثری با همان میزان هزینه‌های قبلی هستیم با این تفاوت که بتوانیم قیمت تمام‌شده را تا حدممکن پایین بیاوریم و بهره‌وری را تا حدممکن بالا ببریم.
بنابراین باید خودمان را به ابزارهای جدید تجهیز کنیم چون با روش‌های سنتی به محصول جدیدی نخواهیم رسید به عبارتی همیشه گندم از گندم بروید اگر ما دهسال پنجاه سال دیگر بخواهیم کشاورزی را به روش سنتی انجام دهیم نتیجه با درصد اندکی، بالا و پایین می‌شود ولی بهره‌مندی از فناوری‌های نوین می‌تواند رویکردی انقلابی داشته باشد و جایگاه تولید را بصورت ناگهانی، هدفمند و جهشی افزایش دهد.
ریسک تولید مواردی چون بلایای طبیعی، آفات و بیماری‌ها و کیفیت نامطلوب کارگران و کارکنان مزرعه را شامل می‌شود لذا هوشمندسازی به کمک حل و مدیریت این مسائل آمده و سامانه‌ها آگاهی‌دهنده و هم‌پیش‌آگاهی‌دهنده هستند و می‌توانند کشاورز را بصورت زودهنگام از عارضه‌هایی که مزرعه را درگیر می‌کند آگاه کند و هم راه‌حل‌هایی را پیشنهاد دهند.
از چه فناوری‌هایی در طراحی رهبان استفاده شده است؟
سامانه رهبان از 17 ابزار کاربردی و متناسب با نیاز کشاورز تشکیل شده که کشاورز می‌تواند از هر چند ابزاری که موردنیازش هست به فراخور نوع محصول و رقم آن استفاده کند و برای مزارعی از سه هکتار به بالا تا میلیون هکتار قابل استفاده هست همین‌طور اگر مزارع گوناگونی در جاهای مختلف داشته باشیم می‌توانیم آن‌ها را بصورت یکپارچه مدیریت کنیم.
پایش آب، خاک، هوا و گیاه؛ پیش‌آگاهی مخاطرات چون بلایای طبیعی مثل سرمازدگی و گرمازدگی و پیش‌بینی مرحله فنولوژیکی و پیش‌بینی بهترین زمان برداشت، پایش محصول در زمان تولید و اعمال کارشناسی‌هایی برای ارتقایی کیفیت و کمیت محصول، برآودر قیمت تمام شده، مدیریت تجهیزات، مدیریت کارکنان و ابزارهای بسیار کاربردی که هر کدام به تنهایی می‌توانند در اقتصاد کشاورزی، اثر مثبتی بگذارند ولی تجمیع آن‌ها می‌تواند این اثر را به صورت تصاعدی افزایش بدهد و نظارت دائمی، آسایش خیال و آرامش تولید را برای بهره‌بردار بوجود می‌آورد این خود یکی از ریسک‌هایی بوده که کاهش پیدا می‌کند.
ما معمولا در تعریف رهبان بر این تکیه نمی‌کنیم که از چه فناوری‌هایی استفاده شده بیشتر از آنچه که بر فناوری تاکید داشته باشیم بر کاربردی بودن و مناسب بودن آن فناوری در حوزه کاری کشاورزی توجه داشتیم اما در پاسخ به سوال شما به ترتیب اولویت اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، پردازش کلان‌داده و سنجش از دور از فناوری‌های مهمی بودند که در این ابرسامانه استفاده شده است.
نکته مهم دیگر که باید به آن اشاره کنم این است که در رهبان، قابلیت کاربردی دیگری طراحی شده که استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان که می‌خواهند محصولی را در این حوزه توسعه دهند دیگر نیازی به اختصاص یک پلتفرم بزرگ با نیروی انسانی و زمان زیاد ندارد بلکه می‌توانند با اختصاص یک سرویس و یک ماژول و طراحی آن بر اساس پروتکل‌های رهبان، سرویس خودشان را بر روی این پلتفرم بالا بیاورند و هم خدمات مناسب به کشاورزان بدهند و هم کسب درآمد داشته و در زمان کوتاه‌تری، خود را به بازار برسانند.
در وهله اول، اراده و برنامه ما بر بهره‌مندی کشاورزان ایرانی از این سامانه هست، مزارع و باغات صنعتی و نیمه‌صنعتی بالای سه هکتار می‌توانند از این سامانه استفاده کنند و بهره‌وری مزرعه خودشان را حداقل تا 25 درصد در سال افزایش بدهند. در مرحله دوم، نگاه ما به صادرات خدمات مهندسی به کشورهای همسایه و کشورهای آفریقایی است که در این زمینه، مذاکراتی انجام شده و خبرهای خوب در این زمینه را بزودی بازتاب خواهیم داد.
پایگاه و بانک اطلاعاتی مورد استفاده هوش مصنوعی رهبان به چه صورت جمع‌آوری شده است؟
نحوه جمع‌آوری پایگاه داده این سامانه تقریبا طی هفت سال زحمت شبانه‌روزی تیم متخصص پرتو رایان و بعلاوه همکاری موسسات تحقیقاتی و پژوهشی دولتی بوده که جای تشکر و قدردانی دارد چراکه متخصصینی را در اختیار شرکت قرار دادند و البته خود شرکت هم زیرساخت مناسبی را برای این موضوع اختصاص داد تا یک کانال مدون و مشخصی برای تجمیع داده و تشکیل بانک اطلاعاتی که در واقع از مهم‌ترین دستاوردهای این سامانه هست شکل بگیرد.
رهبان می‌تواند مدیریت کشاورزی را در اقلیم‌ها و مناطق مختلف انجام دهد و سناریوهای پیش‌بینی خودش را بر اساس داده‌های مناسب واقعی و سنجش‌شده و ارزیابی‌شده ارائه دهد.
نکته قابل توجه این است که به سامانه رهبان، تجهیزات پایش نیز قابل اتصال هست و در هر شهر و استانی که مدنظر باشد همکاران ما، نصب را در آنجا انجام می‌دهند و در حال حاضر شبکه‌ای مناسبی از شرکت‌های خدمات‌‌دهنده و پشتیبانی پس از فروش رهبان در شهرستان‌ها وجود دارد که کشاورزان بدون نگرانی می‌توانند از خدمات پس از فروش این سامانه هم استفاده کنند.
کارکردن با این سامانه بسیار آسان بوده و این سامانه برای بهره‌مندی کشاورز ایرانی طراحی شده و کشاورزان به راحتی می‌توانند مجموعه خود را با آن تطبیق دهند و مطمئنا بعد از کار با این سیستم، دیگر راضی نخواهند بود که از این سامانه خارج شده و به روش قبلی برگردند.
