ﺧﺮﻣﺎ از مهم‌ترین محصولات صادراتی ایران اﺳﺖ و هسته آن، ﺣﺪود ده درﺻﺪ وزن کل خرما را تشکیل ﻣﯽدﻫﺪ و ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﭘﺲ از آسیاب شدن برای تغذیه دام به کار بورد.
همچنین این ماده در بسیاری از کارگاه‌های فرآوری خرما در ﺻﻨﺎﯾﻊ ﺗﺒﺪﯾﻠﯽ و ﺷﯿﺮﯾﻨﯽسازی کاربرد دارد.
هسته خرما ﺑﻪ علت داشتن مواد قندی قابل توجه آن ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ بعد از آسیاب شدن با سایر علوفه دام‌ها مانند ذرت، جو، یونجه و غیره مخلوط و برای تغذیه دام‌ها استفاده شود.
هسته خرما می‌تواند به عنوان ماده‌ای انرژی‌زا و منبعی از عناصر معدنی مثل ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ، کلسیم و ﻓﺴﻔﺮ در جیره‌ی غذایی دام و ﻃﯿﻮر وارد ﺷﻮد.
استفاده از این ماده غذایی به عنوان ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺑﺎﻏﯽ می‌تواند از نظر هزینه ﻣﻘﺮون به صرفه باشد. از هسته خرما می‌توان برای تهیه روغن صنعتی، نان، ماده اولیه شامپو و پاک‌کننده نیز استفاده کرد.
هدف از این پژوهش، بررسی اثر سرعت دورانی، میزان تغذیه و دما ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﭘﻮدرﺷﺪﮔﯽ ﻫﺴته خرما در آسیاب مدل اﺳﺖ.
دﺳﺘﮕﺎه از قسمت‌های شاسی، ﻣﻮﺗﻮر، واحد ﺗﻐﺬﯾﻪ، واحد آﺳﯿﺎب ﺑﺎ دو ﻧﻮع تیغه‌ی ﻣﻮرب و ﻋﻤﻮدی و واحد الک ﺗﺸﮑﯿﻞ می‌شود.
از این رو در این ﭘﮋوﻫﺶ، ﺗﺄﺛﯿﺮ سرعت دورانی ﺗﯿﻐﻪ، نوع تیغه، میزان تغذیه و دمای هسته‌ها روی ویژگی‌های فیزیکی (میزان هسته‌های ترک خورده، نیمه خرد شده، خرد شده کامل و پودر شده) و ویژگی‌های شیمیایی (میزان پروتئین، روغن، خاکستر و فیبر) هسته خرما بررسی شد.
نتایج آزمایش‌ها نشان داد که تاثیر دما، سرعت دورانی تیغه‌ها و نوع تیغه و اثر متقابل آن‌ها بر همه ویژگی‌های فیزیکی مورد بررسی در سطح یک درصد معنی‌دار است.
با افزایش سرعت دورانی تیغه‌ها و افزایش دما، میزان هسته‌های ترک خورده و نیمه خرد شده، کاهش یافته و به تبع آن، میزان هسته‌های خرد شده کامل و پودر شده بیشتر شده است.
همچنین با افزایش میزان تغذیه، میزان هسته‌های خرد شده کامل و پودر شده کاهش یافته است. بیشترین میزان پودر شدگی در سرعت دورانی ۲۸۰۰ دور بر دقیقه، میزان تغذیه ۷۰۰ گرم، دمای ۱۵۰ درجه سلسیوس و یا تیغه مورب به دست آمده است.
نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد هیچ یک از منابع تغییرات (سرعت دورانی تیغه‌ها، دما، نوع تیغه، میزان تغذیه) بر میزان روغن، خاکستر و فیبر پودر هسته‌های خرما معنی‌دار نیست و فقط تاثیر دما بر میزان پروتئین پودر هسته‌های خرما در سطح یک درصد معنی‌دار است به گونه‌ای که با افزایش دما، میزان پروتئین هسته‌های خرما کاهش می‌یابد.
منبع:
کرم پور بهبهانی، مجتبی و سایرین(۱۳۹۸)؛ بررسی عوامل موثر برمیزان پودرشدگی هسته خرما در آسیاب مدل. مجله تحقیقات مهندسی صنایع غذایی، جلد ۱۸، شماره 67.
