روش‌های غربالگری فیتوشیمیایی عصاره

غربالگری های فیتوشیمیایی آزمایش های اولیه‌ای هستند که برای تشخیص وجود متابولیت‌های اولیه و ثانویه در عصاره انجام می‌‌شوند.

چندین تجزیه و تحلیل کیفی شرح داده شده در زیر برای تشخیص وجود آلکالوئیدها، فلاونوئیدها، تانن ها، ساپونین ها، فلاون ها، استرول ها، ترپن ها، گلیکوزیدهای قلبی، پروتئین، کربوهیدرات ها و چربی ها استفاده شده است.

تست آلکالوئیدها

(الف) آزمون دراگندورف: 1 میلی لیتر عصاره گرفته شد و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس 1 میلی لیتر محلول یدید بیسموت پتاسیم (معرف دراژندورف) اضافه و تکان داده شد. یک رسوب قرمز نارنجی تشکیل شده نشان دهنده وجود آلکالوئیدها است.

(ب) آزمون واگنر: 1 میلی لیتر عصاره گرفته شد و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس 1 میلی لیتر یدید پتاسیم (معرف واگنر) اضافه و تکان داده شد. ظهور رسوب قهوه‌ای مایل به قرمز نشان دهنده وجود آلکالوئیدها است.

(ج) آزمون مایر: 1 میلی لیتر عصاره گرفته شد و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس 1 میلی لیتر محلول یدید جیوه پتاسیم (معرف مایر) اضافه و تکان داده شد. ظهور رسوب سفید یا کرمی دلالت بر وجود آلکالوئیدها دارد.

(د) آزمایش هاگر: 1 میلی‌لیتر از محلول عصاره گرفته شد و در داخل دستگاه آزمایش قرار داده شدTسپس 1 میلی لیتر محلول آهن اشباع شده  اضافه و تکان داده شد. تشکیل رسوب زرد رنگ نشان دهنده وجود آلکالوئیدها است.

تست گلیکوزیدها

(الف) آزمون Bontrager (اصلاح شده). ابتدا یک گرم از عصاره خام وزن شده، در لوله آزمایش قرار داده شد و در 5 میلی لیتر اسید هیدروکلریک رقیق حل شد. سپس 5 میلی لیتر محلول کلرید آهن (5%) اضافه شد.

مخلوط تکان داده شد و روی حمام آب قرار گرفت. سپس مخلوط به مدت 10 دقیقه به جوش آمد، خنک شد و فیلتر شد. پس از آن، مخلوط مجدداً با بنزن استخراج شد. در نهایت حجم مساوی محلول آمونیاک به لایه بنزن اضافه شد. ظاهر رنگ صورتی نشان دهنده وجود گلیکوزیدهای آنتراکینون است.

(ب) تست قانونی: 1 میلی لیتر از عصاره گرفته شد و سپس به حجم مساوی نیتروپروساید سدیم و سپس مقدار کمی محلول هیدروکسید سدیم اضافه شد و تکان داده شد. تشکیل رسوب صورتی تا قرمز خونی نشان دهنده وجود گلیکوزید قلبی است. 2 میلی لیتر از عصاره گرفته شد و با حجم مساوی آب رقیق شد.

سپس 0.5 میلی لیتر استات سرب اضافه شد، تکان داده شد و فیلتر شد. مجدداً مخلوط با حجم مساوی از کلروفرم استخراج شد، تبخیر شد و باقیمانده در اسید استیک یخبندان حل شد. سپس چند قطره از کلرید آهن اضافه شد.

دوباره، کل مخلوط در یک لوله آزمایش حاوی 2 میلی لیتر اسید سولفوریک قرار داده شد. ظهور یک لایه قهوه‌ای مایل به قرمز که به رنگ سبز مایل به آبی در می‌آید، دلالت بر وجود دیژیتوکوس دارد.

تست استروئیدها و تری ترپنوئیدها

(الف) آزمون لیبرمن بورچارد: این روش برای عصاره الکلی استفاده می‌شود. عصاره باید ابتدا از طریق تبخیر خشک شود، سپس دوباره با کلروفرم استخراج شود. چند قطره انیدریت استیک و سپس اسید سولفوریک از کنار لوله آزمایش اضافه کنید.

تشکیل حلقه بنفش تا آبی رنگ در محل اتصال دو مایع نشان دهنده وجود استروئیدها بود. 1 میلی لیتر محلول از عصاره گرفته شد و 2 میلی لیتر کلروفرم اضافه شد، تکان داده شد و صاف شد. چند قطره اسید سولفوریک غلیظ به فیلتر اضافه شد، تکان داده شد و اجازه داده شد بماند. ایجاد رسوب زرد طلایی نشان دهنده وجود تری‌ترپن‌ها است.

تست تانن

(الف) تست پوستی: یک پوسته گلد بیتر از پوست گاو به دست آمد. پوست گلد بیتر در اسید هیدروکلریک 2% خیس شده و با آب مقطر شسته شد. سپس به مدت 5 دقیقه در محلول عصاره قرار داده شد و با آب مقطر شسته شد.

در نهایت در محلول سولفات آهن 1% قرار داده شد. اگر پوست طلاکوب به قهوه‌ای یا سیاه تغییر کند، تانن وجود دارد.

(ب) آزمایش ژلاتین: 1 میلی لیتر عصاره گرفته و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس محلول ژلاتین 1 درصد حاوی کلرید سدیم را اضافه کرده و تکان داد. ظاهر رسوب سفید نشان دهنده وجود تانن است.

تست فلاونوئیدها

(الف) آزمایش شینودا: 1 میلی لیتر عصاره گرفته شد و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس چند قطره اسید کلریدریک غلیظ به آن اضافه شد و سپس 0.5 میلی گرم mRimandoium  اضافه شد و تکان داده شد. ظهور رنگ صورتی نشان دهنده وجود فلاونوئیدها است.

(ب) آزمایش استات سرب: برای تشخیص وجود فلاونوئیدها، 1 میلی لیتر عصاره گرفته شد و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس چند قطره استات سرب اضافه کرده و تکان دهید. تشکیل رسوب زرد نشان دهنده وجود فلاونوئیدها است.

(ج) آزمایش معرف قلیایی.: 1 میلی لیتر عصاره گرفته شد و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس چند قطره محلول هیدروکسید سدیم اضافه و تکان داده شد. ظهور رنگ زرد شدید که پس از افزودن اسید رقیق به بی رنگ تبدیل می شود، دلالت بر وجود فلاونوئیدها دارد.

تست فنل

(الف) آزمایش کلرید آهن: 1 میلی لیتر محلول عصاره گرفته شد و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس محلول ژلاتین 1 درصد حاوی کلرید سدیم اضافه و تکان داده شد. تشکیل رنگ آبی مایل به سیاه نشان دهنده وجود فنل است.

(ب) آزمایش استات سرب: 1 میلی لیتر محلول عصاره گرفته شد و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس 1 میلی لیتر محلول الکلی اضافه شد و سپس با اسید سولفوریک 20 درصد رقیق شد.

در نهایت محلول هیدروکسید سدیم اضافه شد. تشکیل رنگ قرمز مایل به آبی نشان دهنده وجود فنل‌ها است.

(ج) آزمایش ژلاتین: محلولی از عصاره گیاه در لوله آزمایش قرار داده شد و سپس 2 میلی لیتر محلول ژلاتین 1 درصد قرار داده شد و تکان داده شد. ظاهر رسوب سفید نشان دهنده وجود فنل‌ها است.

(د) آزمایش معرف مایر (تست یدید جیوه پتاسیم): به محلول عصاره گیاه، 1 میلی لیتر از معرف مایر در محلول اسیدی اضافه شد. تجلی رسوب سفید نشان دهنده وجود ترکیبات فنلی است.

تست پروتئین

(الف) مقداری عصاره گرفته شد و محلول هیدروکسید سدیم 4 درصد از دارو تولید شد. به دنبال آن 1٪ سولفیت مس اضافه می شود. ظاهر رنگ بنفش دلالت بر وجود پپتید دارد

(ب) آزمایش نین هیدرین: 1 میلی لیتر از عصاره گرفته شد و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس 25/0 درصد معرف نین هیدرین اضافه و تکان داده شد. سپس مخلوط به مدت چند دقیقه جوشانده شد. تشکیل رنگ آبی نشان دهنده وجود پروتئین است. (ج) آزمایش زانتوپروتئیک: 1 میلی لیتر از عصاره گرفته شده و در لوله آزمایش قرار داده شد. سپس چند قطره اسید نیتریک اضافه و تکان داده شد. ظهور رنگ زرد نشان‌دهنده وجود پروتئین است.