شناسنامه‌دارکردن زعفران ایران، با توجه به اهمیت محصول زعفران در نگاه ملی و استانی، اولویت موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی است.
به گزارش ایسنا، ابوالفضل پهلوانلو در خصوص جزئیات اقدامات پژوهشی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی در حوزه صنعت زعفران اظهار کرد:
«ایران به عنوان تولیدکننده زعفران در سال ۶۷ با ۳۰ الی ۴۰ تن تولید سالانه، جایگاهی در رکودهای جهانی نداشت و کسی به این مقوله توجهی نکرده بود.
از همان سال‌ها محققین این موسسه با برگزاری همایش‌ها و نشست‌های ملی و بین‌المللی تمام توان خود را برای شناساندن ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده زعفران به دنیا انجام داده‌اند.
موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی از سال ۶۷ به طور جدی و رسمی مطالعات، تحقیقات و پژوهش‌های کاربردی خود را در خصوص زعفران ایرانی و افزایش و ارتقای کمیت و کیفیت تولید آن آغاز نمود.
با تداوم این روند و برگزاری چندین کارگاه علمی و همایش ملی و بین المللی از همان سال ها تا به امروز، شاهد هستیم که اهمیت زعفران ایران به عنوان یک کالای استراتژیک در داخل و خارج از کشور تثبیت شده است.»
وی در مورد طرح‌های پژوهشی که در این موسسه اجرا شده، افزود: از سال ۱۳۶۷ تاکنون بالغ بر ۶۸ طرح پژوهشی کاربردی در این موسسه با محوریت ارتقای کمیت و کیفیت تولید در مراحل کاشت، داشت، برداشت و فرآوری با رویکردهای ملی و بین‌المللی انجام شده است.
در حوزه کشاورزی و عملیات کاشت، داشت و برداشت تحقیقاتی انجام شده که ثمره آن تولید دانش فنی‌هایی بوده که در حال حاضر نقش تاثیرگذاری در ترویج زعفران کاران ایرانی داشته است.
از دیگر سو تمرکز روی بهبود فرآوری و روش های استخراج مواد موثره زعفران در قالب برنامه‌های ۳۰ ساله از اقدامات هدفمندی بوده است که به منظور ایجاد ارزش افزوده از این محصول استراتژیک در موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی انجام شده است.
معاون پژوهشی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی در مورد اینکه تا چه اندازه انجام این تحقیقات منتج به ایجاد ارزش افزوده در صنعت زعفران شده است بیان کرد:
«به طور کلی تمامی پژوهش‌هایی که در صنعت غذا انجام گرفته، جنبه فناورانه و کاربردی داشته و عملا تا زمانی که این طرح‌ها و پژوهش ها در بازار صنعت نمود پیدا نکنند، طرح خاتمه نمی‌یابد و بسیاری از تحقیقات سالیان گذشته به عنوان دستور کار یا فرآیندی روزمره در صنعت زعفران کاربردی شده‌اند.»
پهلوانلو در بحث فرآوری و کاربردی زعفران ادامه داد: با توجه به اهمیت بخش‌های مختلف این محصول استراتژیک پژوهش‌های زعفران در موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، از مراحل تولید، کاشت و برداشت و همچنین بر روی خواص و مواد موثره اجزای مختلف این گیاه صورت گرفته است.
به عنوان مثال، طرح استفاده از پیاز زعفران در صنایع آرایشی – بهداشتی، استفاده از برگ زعفران برای جذب فلزات سنگین، استخراج کروسین با خلوص بالا از کلاله زعفران و استفاده از خامه تنها بخشی از تحقیقات کاربردی زعفران در این موسسه است.
همچنین برنامه‌هایی برای آموزش و ترویج یافته‌ها به فعالان بخش کشاورزی و صنعت انجام گرفته است.در حوزه صیانت از نام کشاورز ایرانی پروژه‌هایی برای جلوگیری از سوء استفاده برخی از افراد سودجو در تولید و فرآوری زعفران انجام شده است.
به عنوان مثال نرم افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی در این موسسه طراحی شده که می تواند تقلبات زعفران را شناسایی نموده تا تشخیص زعفران تقلبی از اصل برای مصرف کننده راحت تر باشد. در فاز بعدی این تکنولوژی در قالب اپلیکیشن در گوشی‌های همراه قابل نصب خواهد بود.
وی تصریح کرد: «زعفران باید به گونه‌ای در منزل فرآوری شود که هم مواد موثره آن حفظ شود و هم راندمان استخراج آن بالا باشد. به عنوان مثال اگر می‌خواهیم عصاره زعفران را در منزل استخراج نماییم، از چه روشی می‌توان به بالاترین و باکیفیت ترین عصاره دست یافت؟! آیا می‌توانیم از پودرهای فوری زعفران استفاده کنیم که همیشه قابلیت استفاده راحت در غذا را داشته باشد؟»
معاون پژوهشی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی در مورد برنامه های آتی موسسه گفت: از آنجا که این مقوله در موسسه از حدود ۳۰ سال قبل مورد توجه بوده است، با تاکیدات رهبر معظم انقلاب مبنی بر ایجاد ارزش افزوده از زعفران، مصمم‌تر شدیم که با همراهی بخش خصوصی، گام های استوارتری در حوزه ایجاد ارزش افزوده برداریم.
پهلوانلو در مورد اهداف کارگروه ویژه زعفران که در موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی خاطرنشان کرد: این کارگروه مشکلات صنعت زعفران را رصد و شناسایی کرده و در اولین اقدام سال جاری با توسعه نرم افزاری که قابلیت پیش بینی تمامی سناریوهای پیش روی این صنعت را دارد می تواند اطلاعات ذی قیمتی را به بخش های بالادستی، تصمیم‌ساز و حاکمیتی مثل مجلس، دولت و وزارتخانه‌ها و سایر دست اندرکاران برای ایجاد زنجیره ارزش افزوده ارائه دهد.
در این رابطه چند هدف را در نظر گرفته ایم. اولین هدف افزایش تولید زعفران است که از طریق افزایش همزمان راندمان تولید در واحد سطح و همچنین سطح زیر کشت میسر است. ما معتقدیم با ارائه شیوه‌های دانشی توسعه یافته در این مجموعه می توان عملکرد کشت زعفران را حداقل تا دو برابر در واحد سطح افزایش داد.
دوم صیانت از محصول ایرانی است به این معنی که این کارگروه موظف است در زمینه ارتقای استانداردها و تدوین استانداردهای جدید اقدام کند تا مصرف کننده از کیفیت زعفران ایرانی مطمئن باشد.
در این راستا شناسنامه‌دار کردن زعفران از مواردی است که در حال پیگیری است. هدف بعدی از تشکیل این کارگروه در موسسه ایجاد ارزش افزوده از گیاه زعفران است و از این طریق به طور جدی پیگیر استفاده از مشتقات زعفران در فرآورده های آرایشی، بهداشتی، غذا وغذا داروها هستیم تا در نهایت ارزش افزوده بیشتری ایجاد شود.
وی افزود: ارتقاء بهره‌وری در صنعت زعفران یک موضوع بین رشته‌ی و بین دستگاهی است و هر یک از وزارتخانه‌های صمت، جهاد کشاورزی، امور خارجه، فرهنگ و ارشاد اسلامی، و وزارت کشور شرح وظایف در این حوزه دارند تا این صنعت به عنوان یک سرمایه ملی صیانت و پاسداری شود.
به گزارش روابط عمومی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی، معاون پژوهشی موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی خراسان رضوی درباره مشکلات عرصه تولید و فروش صنعت زعفران بیان کرد:
«کیفیت و کمیت تولید زعفران، نبود آموزش و آلودگی‌های اولیه و ثانویه از جمله این مشکلات هستند که با توجه به تفاهم نامه ای که با وزارت جهاد کشاورزی به امضا رسیده است، موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی این آمادگی را دارد که در بحث ارائه آموزش‌های لازم به کشاورزان اقدام نموده و تمام تجربیاتی که در حوزه دانش تولید زعفران کسب کرده را در اختیار کشاورزان زحمت کش ایرانی قرار دهد.»
