مواد بسته بندی شده طوری طراحی شدهاند که با سرعتهای نفوذپذیری معینی و همخوانی با سرعت تنفس مواد بسته بندی شده میتوانند ورود اکسیژن را به داخل بسته بندی کنترل کنند و اجازه دهند تا دیاکسیدکربن خارج شود.
فناوریهایی متفاوتی در بستهبندی مواد غذایی استفاده میشود که به چند مورد از آنها اشاره میشود:
- ورق های خوراکی عایق برای کند کردن انتقال رطوبت بین اجزا تشکیل دهنده یک ماده غذایی
- گیرندههای اکسیژن برای کند کردن اکسیداسیون چربیها
- گیرندههای دیاکسیدکربن
- گیرندههای بوهای نامطبوع
- ورقههای حساس به میکروویو که برای افزایش سطح برخی از مواد غذایی مانند ورقهای سیبزمینی، انواع نانها و ذرت باد کرده در محیطهای گرم مورد استفاده قرار می گیرند.
- نشانگرهای انجام فرایند میکروویو
- ورقههای منتشر کننده بخار
- نشانگرهای حرارت دیدگی بیش از حد مواد غذایی که شرایط نامناسب فرایند حرارتی را آشکار میسازند.
- ارزیابی کننده تغییرات زمان – درجه حرارت برای نشان دادن میزان کاهش قابلیت نگهداری مواد غذایی که در جریان توزیع آنها ممکن است اتفاق بیفتد .
مواد بسته بندی همچنین دارای استحکامی هستند که به راحتی ضربات مکانیکی مرحله توزیع مواد غذایی را تحمل نمایند.
کمپانی «کریو واک» کیسه و یا ورقههای بسته بندی مناسب محصولات مختلف ساخته و عرضه نموده است که عبارتند از : 900 _ B برای سیب زمینی پوست کنده ؛ EZ 961 برای کاهوی فرایند شده ؛ 941 _ PD برای بروکلی و گل کلم ؛ 900 _ PD برای بریده سبزیها ؛ 960 _ PD و RD برای استفاده محصولات تازه .
همچنین از مواد زیر در حد وسیعی برای بسته بندی مواد غذایی استفاده میشود:
کاغذ و محصولات کاغذی پوشش دار؛ محصولات سلولزی _ سلوفان؛ فلزات، ورقه حلبی، الومینیوم، فولاد زنگ نزن، مفرغ؛ انواع سرامیک؛ شیشه؛ لاستیک؛ پلاستیک و ترکیبات دیگر مانند چوب ، پارچه و غیره
مواد بسته بندی پلاستیکی
اغلب پلیمریهای که در بسته بندی مواد غذایی استفاده می شوند تروپلاستیکها هستند که در درجه حرارت بالا، نرم میشوند و در اثر سرد کردن، مجددا سخت میشوند بدون این که ترکیب شیمیایی آنها تغییر کند. در مقابل این دسته، ترموستها هستند که در اثر گرم شدن به صورت غیرقابل برگشت تغییر میکنند. ترموپلاستیکها ارجحیت دارند چون پلیمر اصلی ممکن است در معرض چند بار متوالی گرم کردن و سرد کردن در جریان تولید و تشکیل ورقه و یا ظرف قرار گیرد. ترموستها به این شکل فرایند نمیشوند و مصرف آنها در صنایع غذایی برای در بطری است که در این صورت با ماده غذایی تماس مستقیم ندارند .
پلی الفینها
- پلی اتیلن: پلی اتیلن از پلیمریزاسیون اضافی گاز اتیلن که از صنایع زغال سنگ و نفت به عنوان محصول فرعی بدست می آید .
- پلی پروپیلن
- پلی وینیل کلراید
- پلی تترا فلوئو رو اتیلن:
ترموپلاستیکهای غیر اتیلنی
- نایلون ها
نایلون ها شامل پلیمرهایی هستند که از تراکم یک دیاسید با یک دیامین تولید میشوند در حالی که فراوردههای قبلی از واکنشهای پلیمریزاسیون اضافی به دست میآمدند.
- پلیمر های مرکب: در برخی موارد، پلیمرها یا با واکنشهای اضافی بیش از یک نوع منومر و یا تراکم سه نوع منومر و یا با تراکم سه نوع منومر مختلف تولید میشوند. در هر مورد بیش از یک نوع واحد تکراری در ساختمان پلیمر وارد میشود. به این دسته از پلیمرها، پلیمر مرکب میگویند .انواع پلیمرهای مرکب شامل اتیلن ونیل استات، وینیل کلراید و پلی استیرن هستند.
مزایای بسته بندی
محصولات کشاورزی و دامپروری که خسارت دیده، فاسد شده و یا کیفیت غیر قابل قبولی از نظر هر یک از خصوصیات حسی داشته باشند مورد پذیرش مصرف کنندگان قرار نمیگیرند و ضایعات محسوب می شوند. دلایل این گونه ضایعات را می توان به عوامل زیر نسبت داد:
- آلودگی میکربی و تجزیه مواد توسط آنها
- فرآیندهای زیست سوزی و زیست سازی
- تنش های فیزیکی
فساد معمولا به وسیله کپکها، مخمرها، باکتریها و ویروسها انجام میگیرد. منشاء این آلودگیها ممکن است از مزرعه و باغ باشد که محصول در حال رشد یا دام را مورد تهاجم قرار دهد.
سپس علایم قابل رویت فساد طی حمل و نقل، انبار کردن و یا مصرف محصول به چشم آید. تغییرات متابولیکی غیرمعمول که به دلیل گرمازدگی، سرمازدگی، کمبود اکسیژن یا تنش دیاکسیدکربن روی می دهد ممکن است به لک افتادن، گود افتادگی، نرم شدگی بیش از حد، تغییر رنگ، تغییر بافت و… منجر شود.
تنشهای فیزیکی طی برداشت مکانیکی، حمل و جابجایی و… وارد میشود و سبب ضربه دیدگی، سایش و تغییر فیزیکی محصول میشود.