پژوهشگران دانشگاه تهران از بینی الکترونیک برای دستهبندی درست گیاهان دارویی استفاده میکنند، برای طبقهبندی این گیاهان، سنجش کیفیت آنها اهمیت فراوانی دارد.
بنابر این خبر، تیم پژوهشی از دانشگاه تهران از «بینی الکترونیکی» برای طبقهبندی پنج نوع گیاه دارویی بومی ایران از راسته نعناسانان استفاده کردند. این سامانه بر اساس حسگرهای نیمههادی اکسید فلزی کار میکند.
پژوهشگران پس از آمادهسازی نمونههای گیاهان، پاسخ حسگرهای سامانه به هر یک از گیاهان مورد آزمایش را ثبت کرده و سپس این پاسخها را توسط روشهای تحلیلی مختلف تحت عنوان روش مؤلفههای اصلی (PCA)، روش تحلیل تفکیک خطی (LDA) و روش شبکه عصبی مصنوعی (ANN) جهت طبقهبندی گیاهان مورد نظر، بررسی کردند.
نتایج این بررسیها نشان داد که سامانه بینی الکترونیکی توسعه داده شده، قادر است با موفقیت بالایی به طبقهبندی صحیح نمونههای گیاهان دارویی بپردازد و بنابراین میتواند بهعنوان جایگزینی با حساسیت رضایتبخش، قابل اطمینان و سریع نسبت به روشهای سنتی و شیمیایی گرانقیمت مورد استفاده قرار گیرد.
دراینباره، سید سعید محتسبی، پژوهشگر گروه مهندسی مکانیک ماشینهای کشاورزی دانشگاه تهران و دو همکار دیگرش اظهار داشتهاند: «نتایج تحلیلهای ما نشان داد که دقت طبقهبندی با استفاده از دادههای این فناوری برای روشهای تحلیل تفکیک خطی و شبکه عصبی مصنوعی به ترتیب ۹۲ و ۱۰۰ درصد است، این یعنی روشهای فوق با دقت بسیار بالایی قادر به تفکیک گیاهان دارویی مختلف خانواده نعنائیان از یکدیگر هستند.»
بینیهای الکترونیکی (e-nose) و زبانها (e-tongue) دستگاههای هوشمندی هستند که حواس انسان را تقلید میکنند، به عنوان مثال، زبان الکترونیکی بر اساس توانایی زبان ما برای تمایز بین مزههای متمایز بدون نیاز به تعیین همه مواد است.
در مقابل، بینی الکترونیکی میتواند نمونه های گازی، به طور خاصتر، ترکیبات فرار را تجزیه و تحلیل کند، آن یک فناوری در حال رشد است که از سیستم بویایی تقلید میکند تا VOCs و سایر انواع گازها را شناسایی کند.
در 40 سال گذشته، توجه فزایندهای به تحقیقات آزمایشگاهی و کاربردهای واقعی بینی الکترونیکی در مراقبت های بهداشتی شده است. با این حال، کار تشخیص بو شامل، VOCها و گازها توسط بینی الکترونیکی هنوز بسیار پیچیده و چالش برانگیز است.