نگهداری مواد غذایی یک بخش کلیدی در صنعت فرآوری مواد غذایی است. نگهداری مواد غذایی نوعی فرآوری محسوب می‌شود و بسیاری از اشکال دیگر فرآوری مواد غذایی نیز به آماده‌سازی جهت نگهداری نیاز دارند. روش‌های مختلفی برای نگهداری مواد غذایی وجود دارد که بعضی از آن‌ها را می‌توان در خانه انجام داد و برخی دیگر نیاز به استفاده از تجهیزات تجاری و صنعتی نیاز دارد.
روش‌های نگهداری مواد غذایی که هرکسی می‌تواند در خانه آن‌ها را انجام دهد شامل موارد زیر است:
- حرارت دادن غذا در فر برای خشک شدن آن
- خشک‌کردن مواد غذایی به کمک جریان هوا
- پختن
- سفید کردن
- ژله‌ای کردن
- انجماد
- تخمیر
- نگهداری در نمک یا شکر
- ترشی انداختن
- نگهداری مواد غذایی در روغن زیتون
- کنسرو کردن
هدف بسیاری از این روش‌های نگهداری، جلوگیری از رسیدن هوا به ماده غذایی و همچنین جلوگیری از انجام واکنش‌های شیمیایی است که منجر به فساد غذا می‌شود. کپک زدن در اثر وجود رطوبت در غذا و همچنین واکنش اکسیداسیون نیز باعث ایجاد فساد در مواد غذایی می‌شوند.
چند روش دیگر نیز برای نگهداری مواد غذایی وجود دارد که می‌توان آن‌ها را در خانه به کمک وسایل و تجهیزات ساده‌ای انجام داد، مانند:
- کنسروسازی تحت‌فشار
- انجماد
- دودی کردن مواد غذایی
- بسته‌بندی وکیوم
- خشک‌کردن
برخی از روش‌های نگهداری مواد غذایی مخصوص کسانی است که به تجهیزات فرآوری مواد غذایی صنعتی دسترسی دارند مانند:
- تابش اشعه
- پاستوریزاسیون
- استفاده کنترل‌شده از باکتری‌های مفید
- میدان‌های الکتریکی پالسی (PEF)
- بسته‌بندی اتمسفر اصلاح‌شده غیرفعال (MAP)
- پردازش فشار بالا (HPP)
تولید مواد غذایی
علاوه بر نگهداری مواد غذایی، امروزه انواع مختلفی از روش‌های تولید مواد غذایی نیز وجود دارد که می‌توانند در آشپزخانه‌های خانگی انجام شوند.
تولید و فرآوری مواد غذایی، فرآیندهای یکسانی نیستند اما بین آن‌ها همپوشانی‌هایی وجود دارد و در برخی موارد، یک فرآیند خاص می‌تواند هم برای فرآوری غذا و هم برای تولید غذا استفاده شود. به‌طورکلی، فرآوری مواد غذایی به فرآیندهای مورداستفاده در تغییر مواد خام به محصولات غذایی اشاره می‌کند که می‌تواند بلافاصله یا پس از آماده‌سازی جزئی مصرف شوند، درحالی‌که «تولید غذا» به فرآیندهای خاصی که برای تولید غذا از مواد اولیه استفاده می‌شود، اشاره دارد.
روش‌های خاص تولید مواد غذایی عبارت‌اند از:
- جوشاندن
- تخمیر
- پخت
- امولسیون سازی
- سرخ کردن
- کباب کردن
- بخارپز کردن
- مخلوط کردن
- برش و قطعه‌قطعه کردن
- آسیاب کردن
- ماریناسیون (فرآیند خیساندن غذاها قبل از پخت‌وپز در یک مایع معمولاً اسیدی )
امولسیون، فرآیند مخلوط شدن کامل دو یا چند مایع است. روشی که می‌تواند هم برای فرآوری مواد غذایی و هم برای تولید مواد غذایی مورداستفاده قرار گیرد. استفاده از یک امولسیون کننده تجاری برای تولید سس سالاد روشی است که در فرآوری مواد غذایی استفاده می‌شود، درحالی‌که شکستن تخم‌مرغ در یک کاسه آرد، شیر، شکر و سایر مواد برای تهیه خمیر پنکیک نمونه‌ای از کاربرد امولسیون در تولید مواد غذایی است.
