استارتاپ‌های کشاورزی یا به زبان رسمی خودمان در فارسی، کسبوکارهای نوپای کشاورزی، روز به روز در حال شکل‌گیری و تجربه‌ی اوج و فرودهای خود هستند. در چند سال اخیر به همت حمیدرضا مختاری – بنیانگذار باشگاه نوآفرینی توسکانو و مشاور وزیر سابق و مجری طرح راه‌اندازی کسبوکارهای نوپا در بخش کشاورزی، فعالیت‌های خوبی در باور و یا ابراز وجود این کسب‌و‌کارها شده است که از آن جمله می‌توان به تشکیل انجمن صنفی استارتاپ‌های کشاورزی و نقشه راه نوآفرینی کشاورزی اشاره داشت.
به همت نشریه کارنگ، دیشب یک نشست کلاب‌هاوسی با حضور فعالین پررنگ کسبوکارهای نوپای کشاورزی برگزار شد که مشروح و گزارش آن را می‌توانید در کارنگ مطالعه کنید.
در این سیاهه، کافه کشاورز، به اهم نکات اشاره شده توسط محمد زرندی، عرفان میر، سام صفوی، حمید بهنگار، امیرحسین رضائی، محسن رضائی، فرهاد نورانی، سارا میرشکاری، مهدی مرتضوی، فاطمه درویشی، محمدامین صالحی، یوسف بیارش، حسن موحد، آرش دهبان و محمد براتی می‌پردازد:
- وزارت جهاد کشاورزی، امکانات فیزیکی و قدرت حمایت‌های غیرمادی از کسبوکارهای نو کشاورزی را داراست.
- انجمن صنفی باید بصورت یکپارچه فعالیت کرده و با وزارت جهاد کشاورزی به مذاکره بپردازد.
- کسبوکارهای کشاورزی در وهله اول باید به رسمیت شناخته شود و بعد به سراغ معرفی کسبوکارهای کشاورزی رفت چون بسیاری از پروژه‌های دولتی شکست خورده همان پروژه‌هایی هستند که در قالب کسب‌و‌کار، احیا شده و با موفقیت فعالیت می‌کنند.
- انجمن صنفی استارتاپ‌های کشاورزی باید بصورت مستقل فعالیت کند.
- تشکل‌های مرتبط با استارتاپ‌های کشاورزی باید نقش خود را بدرستی ایفا کنند.
- استانداردهای درستی برای محصولات چه از لحاظ کیفی و قیمتی باید تعریف شود تا بتوان در بازار بزرگ کشاورزی بر اساس کیفیت و سلامت به رقابت پرداخت.
- استارتاپ‌ها باید بتوانند برای خود صدایی داشته باشند و ارزش‌افزایی کنند.
- تعاونی تخصصی باید شکل بگیرد و به جای مطالبه‌گری، تسهیل‌گری انجام شود.
- استارتاپ‌های کشاورزی علاوه بر توزیع، باید بر روی تولید هم تمرکز داشته باشند.
- دسترسی به داده‌ها می‌تواند به استارتاپ‌هایی که به سمت هوش مصنوعی می‌روند و فناوری محور هستند کمک شایانی کند.
- استارتاپ‌های کشاورزی به دولت راه‌حل بدهند و فقط درخواست و مطالبه نداشته باشند بخشی با عنوان تحقیق و توسعه در تشکل‌های استارتاپی ایجاد شود و به وزیر جهادکشاورزی راه‌حل دهند تا بتوانند برای خود جایگاهی کسب کنند.
- تشکیل سازمان سرمایه‌گذاری و تجارت کشاورزی، فرصتی برای استارتاپ‌ها و بخش خصوصی است که بتوانند به عنوان بدنه‌ی این سازمان، زنجیره‌ی ارزش در پروتیئن‌های دامی و گیاهی را شکل دهند.
- شفافیت در خدمات و امکاناتی که دولت می‌تواند در اختیار کسبوکارهای قرار دهد وجود داشته باشد.
- لجستیک و زیرساخت پُست سرد در ایران وجود ندارد و دولت در این زمینه باید یاری کند.
پیشنهاد کافه کشاورز به کسبوکارهای نو کشاورزی
چند سالی در جهاد کشاورزی به عنوان کارشناس ترویج فعالیت کرده‌ام و بعد به سراغ رسانه آمده‌ام، تجربه‌های کوچکی از بستر و زمینه‌های فعالیت در حوزه کشاورزی دارم که در خدمت فعالین کشاورزی قرار می‌دهم:
- پاسخ‌های سنتی لازم و کامل به مسائل و مشکلات کشاورزان داده نشده است، پیشنهاد می‌شود، کسبوکارهای نوآور کشاورزی در هر حوزه‌ای که می‌خواهند فعالیت کنند دوره‌های کارورزی را از طرف جهاد کشاورزی در روستاها بگذرانند، رسیدن به یک پاسخ سنتی و سپس ترویج و حمایت از یک پاسخ نوآورانه، کمک شایانی می‌تواند در شکل‌گیری و حتی حمایت از کسب‌و‌کار شود.
- مدیریت تعارض منافع، از مواردی هست که در مثلث کارکنان جهاد، کشاورزان و استارتاپ‌ها باید انجام شود. البته به نظر می‌آید بین استارتاپ‌های کشاورزی و کشاورزان، همسویی وجود دارد ولی تجربه‌ی کوچکی از کم‌رنگ‌بودن این مهم حکایت دارد.
- استارتاپ‌های کشاورزی باید اتاق فکر داشته و در بستر انجمن صنفی استارتاپ‌های کشاورزی به مطالعه و ارائه راه حل در سطح‌های خرد و کلان مسائل کشاورزی بپردازند.
- یکی از مشکلات فرهنگ کشاورزی در ایران، عدم فعالیت در یک تعاونی و فعالیت جمعی است و باوجود تلاش‌ها و اجرای طرح‌های مختلف، این مهم نتوانسته است شکل بگیرد، نیاز است که حداقل در اکوسیستم استارتاپ‌های کشاورزی، به ارزش تعاونی توجه شود تا هم افزایی بوجود آید.
