خاک سیاه، خاک‌های معدنی هستند که دارای افق سطحی سیاه و غنی شده با کربن آلی با عمق حداقل 25 سانتی‌متراند.
خاک‌های سیاه با یک افق خاک تیره و ضخیم و غنی از مواد آلی مشخص می‌شوند، آنها در روسیه (327 میلیون هکتار)، قزاقستان (108 میلیون هکتار)، چین (50 میلیون هکتار)، آرژانتین، مغولستان، اوکراین و غیره یافت می‌شوند.
این نوع بسیار حاصلخیز هستند و به دلیل ظرفیت ذخیره رطوبت بالا می‌توانند محصول کشاورزی بالایی تولید کنند که سرشار از آهن، آهک، کلسیم، پتاسیم، آلومینیوم و منیزیم است اما از نظر نیتروژن و فسفر کمبود دارد.
آنها 5.6 درصد از خاک‌های جهانی را تشکیل می دهند و 8.2 درصد از ذخایر SOC (کربن آلی خاک جزء قابل اندازه گیری مواد آلی خاک است) جهان، تقریباً 56 میلیارد تن کربن را در خود جای داده‌اند.
کربن آلی خاک، جزء قابل اندازه گیری مواد آلی است که فقط 2 تا 10 درصد از جرم آن را تشکیل می‌دهد و نقش مهمی در عملکرد فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک‌های کشاورزی دارد. این نشان‌دهنده اهمیت آنها برای کاهش تغییرات آب و هوا و سازگاری است. آنها با باروری ذاتی خود، سبد غذایی بسیاری از کشورها هستند و برای عرضه جهانی غذا، ضروری در نظر گرفته می‌شوند.
خاک سیاه در چین
خاک سیاه به زمین‌های زراعی خوش‌شکل و بسیار حاصلخیز با خاک سطحی هوموس سیاه یا سیاه تیره در برخی از مناطق استان هیلونگجیانگ، استان جیلین، استان لیائونینگ و منطقه خودمختار مغولستان چین دیده می‌شود.
در چین، خاک سیاه، خاکی غنی از مواد مغذی که برای امنیت غذایی ضروری است شناخته شده و بیست و دو فناوری کلیدی برای متعادل کردن نیازهای تولید محصول و معکوس کردن تخریب خاک سیاه شکل گرفته است.
دانشمندان از روش‌های جامعی مانند ماشین‌ها و پایگاه‌های اطلاعاتی جدید برای افزایش پایدار تولید محصولاتی مانند سویا و حفاظت از خاک استفاده کرده‌اند.
این نوع در استان‌های شمال شرقی چین، حدود یک چهارم زمین‌های کشاورزی این کشور را تشکیل می‌دهد و یک چهارم کل تولید غلات را تولید می‌کند. انواع جدیدی از ماشین‌آلات کشاورزی اتوماتیک برای کشاورزی در خاک سیاه طراحی شده‌اند.
با این وجود این نوع از خاک به دلیل تولید فشرده، استفاده بیش از حد از کودها و رویدادهای شدید آب و هوایی با تخریب مواجه شده است، کارشناسان می‌گویند که یک لایه خاک به عمق یک سانتی‌متر بین 200 تا 400 سال طول می‌کشد تا تشکیل شود.
چین کمپینی را برای حفاظت از آن راه‌اندازی کرده است، از جمله تصویب قانون حفاظت در ماه ژوئن سال جاری و استفاده از رویکردهای علمی، چنانکه گونه‌های جدید سویا به طور گسترده در استان‌های شمال شرقی چین برای افزایش تولیدات کشاورزی و کاهش فشار استفاده بیش از حد از خاک سیاه کاشته می‌شوند.
دانشمندان چین گفته‌اند که تلاش‌های بیشتری برای جلوگیری از آشفتگی، معکوس کردن تخلیه آن و اعمال یک مدل مشارکتی برای بهره‌مندی از تولیدات کشاورزی برای مردم انجام خواهند داد.
اعمال «قانون جدید حفاظت از خاک سیاه» از اول اوت 2022 بوده است، هدف این قانون، هماهنگ کردن سیاست‌های حفاظت از خاک سیاه تحت هدف کلی دستیابی به امنیت غذایی و یک اکوسیستم متعادل است و قبلاً در 24 ژوئن 2022 از طریق کمیته دائمی سیزدهمین کنگره ملی خلق به تصویب رسیده است.
طبق قانون جدید، این نوع به عنوان «زمین زیر کشت با لایه‌های خاک سطحی هوموس سیاه یا سیاه تیره، صفات خوب و حاصلخیزی بالا» تعریف می‌شود،
منطقه طبقه‌بندی شده به عنوان خاک سیاه در شمال شرقی چین بالغ بر 70200 کیلومتر مربع است و محل تولید حدود یک چهارم تولید غلات چین است. با این حال، طی دهه‌های گذشته، حاصلخیزی خاک در حال کاهش است و این کاهش عملکرد با افزایش مقادیر کود مصنوعی قابل جبران نیست.
تأثیر بر ظرفیت تولید غلات ملی توسط مقامات تشخیص داده شده است و حفاظت از منابع خاک سیاه در شمال شرقی چین به صراحت در برنامه پنج ساله چهاردهم (2021-2025) منتشر شده در ژانویه 2022 ذکر شده است.
در این برنامه به عنوان بخشی از استقرار حدود18.3 میلیون هکتار زمین کشاورزی با استاندارد بالا، قرار است 9.3 میلیون هکتار از طریق کشاورزی حفاظتی در شمال شرقی چین حفظ شود.
در قانون جدید مشخص شده است خاک سیاهی که معیارهای ذکر شده در بالا را برآورده می‌کند باید از نظر عملکرد، محافظت و به طور سیستماتیک احیا شود.
علاوه بر احیای موارد تخریب شده، قانون خواستار افزایش و حفاظت از حاصلخیزی خاک در دراز مدت با تعدادی از اقدامات است. اقدامات برای بهبود کیفیت خاک شامل مواردی چون تناوب زراعی، خاک‌ورزی حفاظتی، مالچ پاشی کاه، کاهش کودهای شیمیایی و کاربرد فیلم مالچ و ترویج کودهای آلی هستند.
علاوه بر این، فرسایش آن باید با ایجاد جنگل‌های سرپناه طولانی‌مدت در کنار جاده‌ها و خندق‌ها برای جلوگیری از بیابان‌زایی مقابله شود، با این حال، تأکید می‌شود که اقدامات باید با توجه به شرایط محلی تنظیم و انتخاب شود.
علاوه بر این، تحقیقات توسط موسسات علمی و به طور کلی آموزش عالی در مورد حفاظت از خاک سیاه تقویت و همکاری بین‌المللی و تبادل در مورد حفاظت از خاک سیاه به صراحت توسط دولت حمایت می‌شود.
از ادارات کشاورزی و امور روستایی در سطح استان یا شهرستان درخواست می‌شود که طرح‌های حفاظت از آن را با اقدامات حفاظتی ملموس که باید با برنامه‌ریزی فضایی اراضی نیز مرتبط باشد، تهیه کنند.
اجرای قانون در سطوح مختلف مستقیماً با ارتقاء (جوایز به واحدها و افراد، عملکرد الگوی مزارع دولتی)، جبران خسارت و یارانه (مکانیسم تشویقی و یارانه بلندمدت تضمینی) و مجازات در صورت تخلف تسهیل شود.
مورد اخیر منطبق بر اهداف مندرج در قانون است و مجازات هایی را برای تخلفات مختلف مانند ساخت‌و‌ساز غیرقانونی در زمین‌های کشاورزی، تجارت خاک سیاه، ایجاد آلودگی خاک یا خودداری از رعایت سایر بخش‌های قانون تعیین می‌کند.
در سال های اخیر، میزان قوانین زیست محیطی در چین در حال افزایش است. مطالعات نشان داده‌اند که حداقل 19.4 درصد از خاک‌های کشاورزی در چین عمدتاً از طریق رسوب اتمسفر مربوط به احتراق زغال سنگ و سایر فرآیندهای صنعتی آلوده شده‌اند.
عامل تأثیر منفی دیگر بر کیفیت خاک، فرسایش است که عمدتاً از طریق آب و از طریق تغییر کاربری زمین تسریع می‌یابد، همچنین اصلاحات سیستم زمین چین نیز بر منابع خاک تأثیر می‌گذارد.
نگهداری زمین‌های زراعی تحت تولید، انتقال حقوق مدیریت زمین به شخص ثالث ممکن است منجر به استفاده‌ی کوتاه مدت و سود محور بیشتر از زمین شود و بر حاصلخیزی خاک تأثیر منفی بگذارد.
ابزارهای سیاستی معرفی شده توسط قانون جدید برای بهبود حفاظت از خاک‌های سیاه چین دارای ویژگی نسبتاً دستورالعملی هستند و بیشتر بر ترویج شیوه‌های مدیریتی بهتر تمرکز داشته و کمتر بر مجازات نقض قانون تکیه دارند.
از آنجایی که امنیت غذایی در دستور کار چین بالاتر رفته است، دو منافع متضاد افزایش تولیدات کشاورزی و حفاظت از منابع خاک باید متعادل شوند.
