تولیدمثل یکی از ملاحظات مهم در اقتصاد پرورش گاو است. در صورت عدم پرورش منظم و زایش در زمان مناسب، نگهداری گاو سودی نخواهد داشت.
تولیدمثل موفقیت‌آمیز شامل توانایی جفت‌گیری، ظرفیت باردار شدن، تغذیه جنین و زایمان در پایان دوره طبیعی بارداری است. در واقع، قطع این زنجیره از حوادث منجر به ناتوانی گاو در آبستن شدن یا مرگ جنین و یا زایمان زودرس جنین می‌شود.
بازده تولیدمثلی پدیده‌ای پیچیده است که توسط عوامل ژنتیکی و غیرژنتیکی کنترل می‌شود، عوامل غیرژنتیکی، آب‌و‌هوا، تغذیه و سطح مدیریت است.
بازده تولیدمثلی نه تنها بین گونه‌ها و نژادها بلکه در بین حیوانات در همان نژاد نیز متفاوت بوده و حتی بهترین تغذیه و مدیریت نمی‌تواند عملکرد فراتر از حد ژنتیکی یک حیوان را بالا ببرد، از این رو بهبود شایستگی ژنتیکی جمعیت دام در تمام سطوح مدیریتی مهم به شمار می‌آید.
عواملی که بر راندمان پرورش گاو تأثیر می‌گذارد موارد زیر هستند:
تعداد تخمک‌ها
اولین محدودیت در بازده پرورشی باروری یک حیوان، تعداد تخمک‌های عملکردی است که در طی هر چرخه تخمک‌گذاری آزاد می‌شوند. تخمک‌گذاری فرآیند ریزش تخمک از فولیکول گرافیان است.
در مورد پرورش گاو، معمولاً یک تخمک تنها برای مدت 5 تا 10 ساعت قادر به لقاح بوده بنابراین زمان جفت‌گیری تلقیح در رابطه با تخمک‌گذاری برای لقاح موثر، مهم است.
درصد لقاح
محدودیت دوم، لقاح تخمک هست. ناتوانی در لقاح ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. اسپرم ممکن هست کم یا کم حیات باشد. همچنین این احتمال وجود دارد که اسپرم و تخمک در لحظه مناسب به هم نرسیده و منجر به لقاح نشود.
مرگ جنینی
از زمان لقاح تا زمان تولد، مرگ‌ومیر جنین ممکن هست به دلایل مختلفی رخ دهد. کمبود یا عدم تعادل هورمون نیز باعث شکست در کاشت تخمک‌های بارور شده شود که متعاقباً می‌میرند.
علل دیگر می‌تواند حوادث در رشد، ازدحام بیش از حد در رحم، تغذیه ناکافی یا عفونت در رحم باشد.
سن اولین بارداری در پرورش گاو
احتمال دارد راندمان پرورش گاو با افزایش سن اولین پرورش به طور جدی کاهش یابد. ماده‌هایی که در سن پایین‌تر پرورش داده می‌شوند احتمالاً در اولین دوره شیردهی کوتاه‌قد به نظر می‌رسند، اما اندازه بالغ آن‌ها تحت تأثیر زودهنگام پرورش‌دهی آن‌ها قرار نمی‌گیرد.
فراوانی بارداری
با کاهش فاصله بین بارداری‌های متوالی می‌توان کارایی تولیدمثل را تا حد زیادی افزایش داد. سیاست کلی عاقلانه این است که برای اولین بار در سنین پایین تولیدمثل انجام شود و تقریباً در اولین فرصت بعد از هر بارداری دوباره تولیدمثل رخ دهد، به این ترتیب راندمان طول عمر افزایش می‌یابد.
طول عمر
طول عمر والد بخش مهمی از راندمان نگهداری گاو به شمار می‌آید زیرا بازگشت هزینه خوراک در افزایش طول عمر بیشتر است. همچنین بر امکان بهبود نژاد تأثیر می‌گذارد. هر چه عمر والدین بیشتر باشد، درصد گاوهای مورد نیاز هر سال برای جایگزینی کمتر می‌شود.
پیشنهادهای مدیریتی برای بهبود کارایی اصلاح نژاد گاو
- سوابق دقیق پرورش، تاریخ گرما، خدمات و زایمان را نگه دارید.
- از رکوردها در پیش‌بینی تاریخ گرما استفاده کنید و ماده ها را به دقت از نظر گرما مشاهده کنید.
- گاوها را در نزدیکی پایان دوره گرما پرورش دهید.
- گاوهای ماده دارای ترشحات غیرطبیعی را توسط دامپزشک معاینه و درمان کنید.
- با دامپزشک تماس بگیرید تا گاوهای ماده‌ای که بعد از سه سرویس مستقر نشده‌اند معاینه شوند.
- 45 روز تا 60 روز پس از تولیدمثل، ماده‌ها را از نظر بارداری بررسی کنید.
- جایگزین‌ها را فقط از گله‌های سالم بخرید و قبل از قرار دادن آن‌ها در گله‌ی خود، آن‌ها را آزمایش کنید.
- یک برنامه پیشگیری از بیماری، آزمایش و واکسیناسیون برای بیماری‌های مؤثر بر تولیدمثل را دنبال کنید و حیوانات را در برابر چنین بیماری‌هایی واکسینه کنید.
انتخاب و حذف دو روی یک سکه هستند. انتخاب، فرآیندی محسوب می‌شود که در آن افراد خاصی در یک جمعیت برای تبدیل شدن به والدین نسل بعدی گنجانده می‌شوند.
به طور خودکار برخی برای هدف حذف می‌شوند. انتخاب طبیعی از زمآن‌هایی که حیوانات قوی‌تر، بقای بهتر و هماهنگ‌تر با محیط اطرافشان بودند، فرصت بیشتری برای تولیدمثل پیدا کردند.
از زمان اهلی شدن گاو، انسان به دنبال فنوتیپ‌های برتر در صفات مفید برای خود بوده و چنین حیواناتی را برای تشکیل نسل والدین انتخاب می‌کند.
الف. روش‌های انتخاب
روش‌های مختلف انتخاب در پرورش گاو، تکنیک‌هایی برای شناسایی یا تخمین ارزش‌های ژنتیکی کاندیداهای فردی برای انتخاب هستند. روش مورد بحث در اینجا برای انتخاب مسیرهای کمی اعمال می‌شود.
تست عملکرد
آزمون عملکرد معیاری برای سنجش ارزش فنوتیپی افراد داوطلب برای انتخاب است. از آنجایی که ارزش فنوتیپی توسط هر دو تأثیرات ژنتیکی و محیطی تعیین می‌شود، آزمایش عملکرد یک تخمین است، نه معیار ارزش ژنتیکی.
وقوع این تخمین به وراثت‌پذیری صفت بستگی دارد، یعنی به درجه‌ای که ارزش ژنتیکی توسط تأثیرات محیطی اصلاح می‌شود.
در میان روش‌های ساده، تست عملکرد دقیق‌ترین است، تأثیرات محیطی را می‌توان با آزمایش نامزدها برای انتخاب در همان قلم یا در شرایط محیطی مشابه به حداقل رساند.
همه کاندیداهای انتخاب را می‌توان بر خلاف آزمایش نتاج که در آن فقط والدین می‌توانند مورد آزمایش قرار گیرند، آزمایش شوند.
هنگامی که وراثت‌پذیری کم باشد، دقت کم می‌شود، فنوتیپ‌ها برای یک جنسیت در صفات محدود جنسی مانند تولید شیر در دسترس نیستند.
ویژگی‌هایی که تا زمان بلوغ بیان نمی‌شوند ممکن است گران شوند یا مدیریت آن‌ها توسط آزمون‌های عملکرد دشوار باشد، زیرا اکثر تصمیم‌های انتخاب باید قبل از بلوغ گرفته شوند.
آزمون‌های عملکرد باید ستون فقرات اکثر برنامه‌های انتخابی باشد. اگرچه تبلیغات زیادی به سایر روش‌های انتخاب داده شده است، اما این واقعیت باقی می‌ماند که بیشتر پیشرفت‌ها در بهبود دام تا به امروز به دلیل انتخاب بر روی فنوتیپ خود فرد یعنی آزمون عملکرد بوده است.
انتخاب درجه در پرورش گاو
شجره‌نامه، سوابقی از اجداد یک فرد از جمله والدینش به شمار می‌آید، این اطلاعات ارزشمند است زیرا هر فرد دارای نیمی از ژن‌های هر یک از والدین است.
اگر بتوانیم دقیقاً فنوتیپ یک فرد را بشناسیم، با در نظر گرفتن درجه در انتخاب به دست نمی‌آید. ملاحظات شجره زمانی مفید است که ما سوابق دقیق کافی از تولید افراد نداشته باشیم.
همچنین، در انتخاب اولیه زمانی که صفات مورد نظر ممکن است خود را بیان نکرده باشند مفید است. همچنین برای انتخاب نرها مفید است که صفات انتخاب شده فقط توسط ماده بیان شود مانند تولید شیر در گاوهای شیری.
زمانی که آزمون‌های عملکردی برای داوطلبان در دسترس نباشد، اطلاعاتی را برای تکمیل اطلاعات تست عملکرد ارائه می‌دهد.
این اجازه می‌دهد تا انتخاب در سنین پایین تکمیل شود. سوابق شجره ممکن است برای انتخاب حیوانات برای آزمایش عملکرد یا نتاج در طرح انتخاب چند مرحله‌ای استفاده شود.
در این روش، دقت، نسبت به روش‌های انتخاب جایگزین معمولاً پایین است. تاکید بیش از حد بر خویشاوندان، به ویژه خویشاوندان دور، پیشرفت ژنتیکی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد.
اقوام اغلب در محیط‌های کاملاً متفاوت رکورد می‌سازند، بنابراین پایه‌های غیرتصادفی را به سیستم انتخاب وارد می‌کنند.
فردیت به ما می‌گوید که یک حیوان چگونه به نظر می‌رسد، شجره‌نامه او به ما می‌گوید که او باید چه باشد! اما عملکرد فرزندان او به ما می‌گوید که او چیست؟
البته، آزمایش نتاج یک سیستم انتخاب دو مرحله‌ای است، زیرا برخی از انتخاب‌های اولیه تعیین می‌کنند که کدام حیوانات ابتدا نتاج تولید می‌کنند و سپس از بین بردن بیشتر آن‌هایی که نتاج ضعیف تولید می‌کنند.
مزایای تست پروگنی
دارای دقت بالایی در زمانی که فرزندان زیادی به دست می‌آیند است، فاصله نسل طولانی بوده و به نرخ تولیدمثل بالا نیاز دارد.
انتخاب بر اساس عملکرد حلقه نمایشی در گذشته ارزش قابل توجهی دارد، اساساً این انتخاب به سمت رساندن تطابق حیوان به یک ترکیب ایده‌آل هدایت شده است.
این پیشرفت بر اساس دو هدف ترکیب بهبود و پاسخ همبسته بوده و بهبود ساختار دارای ارزش اقتصادی است زیرا بخشی از قیمت فروش توسط انطباق فرد تعیین می‌شود.
اگر همبستگی‌ها منشا ژنتیکی داشته باشند، انتخاب مستقیم برای عملکرد باید ترکیب و همچنین وضعیت معکوس را بهبود بخشد. حلقه نمایش یک انجمن خوب برای بحث در مورد اینکه چه چیزی نوع ایده‌آل و مدیریت خوب را تشکیل می‌دهد بوده است و تغییرات چشمگیری در ساختار برخی از گونه‌ها ایجاد کرده است.
این در درجه اول از آموزش پرورش‌دهندگان ناشی شده است، با این حال، برای اکثر حیواناتی که در حلقه ارائه می‌شوند، خوب هستند و تفاوت انتخاب در بین این حیوانات معمولاً آنقدر کم است که تغییر کمی ایجاد می‌کند.
مزایای انتخاب حلقه نمایش این است که پرورش‌دهندگان را قادر به تبادل ایده و تجربه می‌کند؛ امکان مقایسه بین حیوانات برتر در داخل و بین نژادها را فراهم می‌کند؛ به پرورش‌دهندگان جدید اجازه می‌دهد تا با پرورش‌دهندگان مستقر ارتباط برقرار کنند.
مضرات انتخاب حلقه نمایش این است که معمولاً بر صفات کم اهمیت اقتصادی تأکید می‌شود؛ تطبیق و نمایش هوشمندانه می‌تواند عیوب انواع مختلف را بپوشاند؛ تفاوت بین حیوانات نمایش داده شده معمولا کوچک است؛ صفات ترکیبی و تولیدی معمولاً همبستگی ژنتیکی پایینی دارند.
اهداف انتخاب
غالباً هدف از برنامه انتخاب، انتخاب صفات را کاملاً آشکار می‌کند. پرورش‌دهنده اسب‌های مسابقه برای موفقیت باید سرعت را انتخاب کند و انتخاب صفات او به روش‌های جایگزین برای اندازه‌گیری سرعت محدود شود.
به طور مشابه، پرورش‌دهنده گاوهای شیری به طور کلی برای پرورش گاوها با ویژگی‌های تولید شیر برتر قرار می‌گیرد. بنابراین، انتخاب وی از صفات توسط اهداف انتخاب وی مشخص شده است.
ب وراثت‌پذیری در پرورش گاو
وراثت‌پذیری به عنوان کسری از برتری والدین تعریف شده است که به طور متوسط به اسپری‌های آن‌ها منتقل می‌شود. برای توضیح زیست‌پذیری به زبان ساده‌تر: وراثت‌پذیری به ما می‌گوید که چه مقدار از تفاوت‌های قابل مشاهده در جانور ناشی از ژن‌ها و چه میزان توسط محیط است.
وراثت‌پذیری برای ویژگی‌های یکسان ممکن است از یک جمعیت به جمعیت دیگر متفاوت باشد و همچنین ممکن است از یک ویژگی به ویژگی دیگر حتی جوهر همان جمعیت متفاوت باشد.
توانایی تشخیص ارزش‌های پرورشی یا توانایی‌های انتقال حیوانات، ارتباط نزدیکی با وراثت‌پذیری دارد. اگر وراثت‌پذیری برای یک صفت بالا باشد، می‌توانیم سیستم انتخاب انبوه حیوانات برتر را بدون توجه کم به اطلاعات شجره، بستگان جانبی، آزمایش نتاج یا همخونی و بهبود ژنتیکی در آن صفت کم و پیشرفت ژنتیکی اتخاذ کنیم.
ج تغییرپذیری صفت
انتخاب بر روی تغییرپذیری در بیان یکنواخت صفت برای یک صفت عمل می‌کند. پاسخ انتخاب کمی وجود خواهد داشت زیرا هر گروه انتخاب شده از والدین بهتر از گروه انتخاب نشده نخواهد بود.
برخی از ویژگی‌ها بسیار ارزشمندتر از سایر ویژگی‌ها هستند. بنابراین تنوع ذاتی صفات باید در انتخاب صفات برای انتخاب به دقت در نظر گرفته شود.
تنوع را می توان با بهبود انواع عجیب و غریب افزایش داد و گاهی اوقات این می‌تواند منجر به ترکیب جدیدی از ژن‌ها شود که نسبت به هر یک از انواع والدین برتری دارند.
د صفات همبسته
گاهی اوقات صفات با هم به ارث می‌رسند. این همبستگی‌ها ممکن است از راه‌های مختلفی ایجاد شوند.
صفات ممکن است از معیارهای مختلف برخی از صفات زمینه‌ای باشند. مثلا وزن و قد که هر دو معیار اندازه بدن هستند. بنابراین حیوانات قد بلندتر معمولاً سنگین‌تر هستند و گفته می‌شود که این دو صفت با هم مرتبط هستند.
اگر ژن‌های یکسان در چندین صفت پاسخ دهند، آن صفات همبستگی خواهد داشت، به این وضعیت پلیوتروفی می‌گویند.
پاسخ‌های مرتبط رایج هستند. انتخاب برای افزایش تولید شیر باعث کاهش همبستگی در درصد چربی در شیر گاوهای شیری می‌شود.
بدین ترتیب. هر دو پاسخ مستقیم و همبسته از انتخاب ناشی می‌شوند و برخی از پاسخ‌های همبسته مثبت و برخی دیگر منفی هستند.
اهداف مشخص برای یک برنامه انتخاب موفق ضروری هستند. موفقیت در دستیابی به این اهداف به وجود تفاوت‌های ژنتیکی بستگی دارد.
هدف نهایی پرورش‌دهنده تکامل نوع برجسته و بهبود یافته حیوانات است که بتواند خدمات بهتری به انسان ارائه دهد. انتخاب و سیستم پرورش تنها ابزار در دسترس پرورش‌دهنده برای بهبود حیوانات است. از آنجایی که ژن‌های جدید را نمی‌توان ایجاد کرد، اما می‌توان آن‌ها را در گروه‌های مطلوب‌تری دوباره ترکیب کرد.
