لیبی یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهای جهان در برابر تغییرات اقلیمی است. این کشور آفریقای شمالی تحت تأثیر دوره‌های طولانی‌تر خشکسالی، افزایش طوفان‌های شن، نرخ بالاتر تبخیر و تشدید بیابان‌زایی قرار گرفته است.
این افراط‌ها با هم باعث شکست بی‌سابقه محصولات می‌شوند و امنیت غذایی لیبی را تضعیف می‌کنند.
به گزارش یورونیوز، کشاورزان لیبیایی برای رشد مواد غذایی در چنین شرایط سختی به کشاورزی هیدروپونیک روی می‌آورند: روشی که محصولات را مستقیماً در آب و نه در خاک و از داخل چادرهای کنترل شده با درجه حرارت کشت می‌کند.
یکی از کشاورزان می‌گوید: «این به ما کمک کرد تا سبزیجات سالم تولید کنیم. آن ها سریعتر رشد می‌کنند، رنگ‌های خالص‌تری داشته و طعم بهتری نسبت به روش‌های سنتی دارند.»
محمد در حالی که حدود 900 نهال را در چادر هیدروپونیک پلاستیکی خود پرورش داده است، می‌گوید: «هیدروپونیک پس از سال ها محصول ناموفق موهبتی است.»
کشاورزان در اردن نیز به هیدروپونیک روی آورده‌اند، مادر پنج فرزند و مادربزرگ دو فرزند می گوید: «محصولاتی که در چادر هیدروپونیک خود پرورش می دهم به من کمک می کند تا هزینه های تحصیلات عالی فرزندانم را تامین کنم.» او هر ماه حدود 130 یورو از گیاهانش درآمد دارد.
اردن نیز مانند لیبی یکی از 15 کشور خاورمیانه است که در میان 25 نقطه پر تنش آب جهان قرار دارد. جمعیت در این کشورها تمام منابع آب موجود را مصرف می‌کنند و کشاورزی یکی از بخش‌هایی است که به شدت از کمبود آب آسیب دیده است.
در چنین محیط‌های بیابانی، هیدروپونیک بسیار منطقی است. به گفته مشاور کشاورزی مستقر در امان، «علا عبیدات»، آبیاری هدفمند در این روش کشاورزی بین 28 تا 60 برابر آب کمتری نسبت به کشاورزی سنتی مصرف می‌کند، زیرا آب، برداشت و مجددا استفاده می‌شود.
عبدالله توفیق، یکی از بنیانگذاران شهری سبز مصر در قاهره، توضیح می‌دهد که کشاورزی هیدروپونیک با توجه به کاهش نیاز به آب، به زمین های قابل کشت نیاز ندارد.
او خاطرنشان می‌کند: «گیاهان از سطح زمین بلند می‌شوند و در بسترهای ویژه رشد می‌کنند و در عین حال مواد مغذی را نیز به صورت مایع دریافت می‌کنند.»
چنین روشی، کاشت را برای لیبی ایده‌آل می‌کند، جایی که حدود 95 درصد از کشور بیابانی است و کمتر از دو درصد از زمین آن باران کافی برای حمایت از کشاورزی سنتی را دریافت می‌کند.
بدون رودخانه‌های طبیعی، تقریبا تمام آب شیرین برای آبیاری از سفره‌های زیرزمینی تامین می‌شود.
در سال‌های 2020 و 2021، لیبی طولانی‌تر از حد معمول موج گرما و بارندگی کمتر از حد معمول را تجربه کرد چنانکه «سد وادی کام» که یک سد 30 میلیون‌متر مکعبی است به همراه چندین سد دیگر در جنوب و غرب لیبی کاملاً خشک شد.
یونیسف در سال 2021 هشدار داد که بیش از 4 میلیون لیبیایی با کمبود قریب الوقوع آب مواجه هستند که بیش از نیمی از جمعیت تقریباً 7 میلیونی این کشور را شامل می‌شده است.
خالد ابراهیم، کشاورز دیگری در اوباری، پس از فصلی که او آن را «بدترین فصل در خاطره» توصیف کرد، در سال 2022 از Green Paradise درخواست کمک کرد. ابراهیم گفت که او و بسیاری از کشاورزان دیگر در این منطقه، حدود نیمی از محصولات خود را در سال های 2020-2021 به دلیل طولانی شدن دوره خشکی و دمای بالا از دست دادند.
ابراهیم می‌گوید: «هیدروپونیک به من این امکان را داد که محصولاتی مانند گوجه‌فرنگی، خیار و کدو سبز را بکارم که به دلیل گرما غیرقابل تصور بود. اندازه، شکل و طعم ثابت آنها نیز باعث محبوبیت آنها در بین مصرف کنندگان محلی شده است.»
در اردن، کشاورزان برای تأمین معاش سخت‌تر هستند و با ترکیبی از کمبود شدید آب و کاهش زمین‌های قابل کشت مبارزه می‌کنند.
بر اساس گزارش بانک جهانی، سرانه آب تنها 97 متر مکعب در سال وجود دارد که به طور قابل توجهی کمتر از آستانه کمبود مطلق آب 500 متر مکعب سرانه در سال است.
این ذخایر ناچیز آب در دهه گذشته به دلیل افزایش جمعیت و هجوم پناهجویان بیش از حد افزایش یافته است. برخی از مناطق اردن هر هفته یا دو هفته یک بار به آب دسترسی دارند.
برای بسیاری از پناهندگان که یک سوم جمعیت حدود 11 میلیون نفری اردن را تشکیل می‌دهند، کشاورزی تنها گزینه آنها برای درآمد باقی مانده است.
پناهنده فلسطینی محمد سیام که در یکی از فقیرترین و فشرده ترین اردوگاه‌های پناهندگان در اردن زندگی می‌کرد و به دلیل وضعیت ویزا نتوانسته بود شغلی با مدرک پرستاری خود پیدا کند.
پس از آشنایی با هیدروپونیک از طریق یکی دیگر از اعضای اردوگاه، با آموزش خود از طریق ویدیوهای YouTube، شرکت Senara را در سال 2020 راه اندازی کرد، شرکتی که به پناهندگان در زمینه کشاورزی هیدروپونیک آموزش می‌دهد.
«صبحی شهاب» 45 ساله، پناهنده سوری و پدر شش فرزند، به دلیل مشکلات بهداشتی قادر به ادامه کار نبود. او با دریافت آموزش از یک سازمان بین‌المللی در زمینه هیدروپونیک، توانسته است فلفل دلمه‌ای و گوجه‌فرنگی را پرورش دهد و در چهار ماه گذشته ۹۱۳ یورو درآمد داشته باشد.
