با مطرح شدن نمونههای موفق گردشگری کشاورزی در جهان و ایران، مزرعهداران ایرانی هم تمایل خود را برای حرکت به سمت این صنعت آموزشی و گردشگری نشان دادهاند اما به نظر سعیدرضا اصغری– استاد و مشاور طرحهای گردشگری کشاورزی، اکثر مزارعی که در حوزه گردشگری کشاورزی در ایران فعالیت میکنند به نکتههای مهمی توجه نمیکنند و با اتخاذ سیاستهای غلط، مسیر موفقیت خود را به درازا میبرند.
بنا بر تعریف دکتر اصغری، گردشگری کشاورزی، نوعی از گردشگری فرهنگی است که در فضای تولیدی بخش کشاورزی، اجرا میشود و مبتنی بر توسعه پایدار اکوسیستم میزبان بوده و طی آن، گردشگران و یا بازدیدکنندگان به واحدهای کشاورزی (اعم از سنتی یا صنعتی، روستایی یا شهری، تکمحصولی یا چندمحصولی) وارد شده تا علاوه بر کسب تجربههای جدید، از فرایندهای کشاورزی، محصولات، خدمات و صنایع تبدیلی آن و همچنین اقامت در یک محیط طبیعی لذت ببرند و باعث افزایش ارزش افزوده خدمات و یا محصولات یک سایت کشاورزی در حال تولید شوند. این گردشگری با دو رویکرد انبوه و تجربهگرا، قابل برنامهریزی و اجرا است.
به باور وی، در حال حاضر ترکیب روستاها، عرصههای کشاورزی و قوانین مترتب بر آنها در ایران با کشورهای پیشرفته در حوزه اگریتوریسم بسیار متفاوت است. در این رابطه، دکتر اصغری میگوید: «بیشتر متقاضیانی که با آنها در تماس هستم بر اساس پیش فرض تشابه، پا به عرصهی فعالیت میگذارند و برای همین ممکن است که سالها به دنبال مجوز، سرگردان باشند.
ساختار روستاها در اکثر کشورها به این صورت است که محل اقامت و زندگی خانواده کشاورز و یا صاحبان اراضی در خود مزرعه و یا در جوار آن قرار دارد، این حالت در بسیاری از کشورها دیده میشود، برای همین، فرم غالب گردشگری کشاورزی در دنیا را مزارع اقامتی و پذیرایی تشکیل میدهند و فرم تجربهگرای اگریتوریسم که مشارکت بیشتر گردشگران در فعالیتهای مزرعه را به همراه دارد، درصد بسیار کمتری را به خود اختصاص میدهد.
در بخشهای محدودی از ایران، میتوان ساختار فارم استی را پیاده کرد (مگر اینکه کاربری زمین کشاورزی نباشد)، زیرا در اکثر نقاط کشور، ساختار روستایی، متمرکز است و مزارع، باغات و واحدهای پرورش حیوانات خارج از محدوده مسکونی قراردارند،
از طرفی قوانین رسمی کشور مثل قانون حفظ کاربری اراضی کشاورزی و قانون حفاظت از جنگلها و مراتع، به صراحت با تغییر کاربری اراضی، کوچک شدن و معیشتی شدن اراضی کشاورزی بر اساس قوانین ارث و مسائلی این چنین مخالف بوده و سازمانها موظف هستند بر اساس نص قانون از این اتفاقات جلوگیری کنند.
درستی یا محدودیت قانون، مورد بحث ما نیست، بلکه موضوع مورد بحث این است که اگر شما به دنبال مجوز تاسیس یک مزرعه گردشگری، از طریق تغییر کاربری و ساختوساز در مزرعه هستید، باید بدانید که امکان ایجاد مزرعه اقامتی با سازههای ثابت در یک زمین با کاربری کشاورزی و یا منابع طبیعی، امکانپذیر نیست،
پس باید به فرمهای دیگر گردشگری کشاورزی توجه کرد، مانند فرمهای تجربهگرای بدون اقامت یا حداقلسازی سازهها و یا استفاده از ظرفیتهای اقامت و پذیرایی روستا و منطقه و ایجاد یک شبکه گردشگری کشاورزی و روستایی در منطقهای که مزرعه قرار دارد.»
برای مطالعهی سایر موضوعات مطرحشده توسط دکتر اصغری به صفحهی شبکه اجتماعی اینستاگرام وی مراجعه کنید.